Fast track και Καλλικράτης

Tου Γιάννη Zαμπετάκη Eπίκουρου καθηγητή Xημείας Tροφίμων και Lead Auditor, EKΠA
izabet@chem.uoa.gr
www.zabetakis.net
Σήμερα, με τον «Καλλικράτη» και με δεδομένη την έλλειψη Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού και Κτηματολογίου, είναι μάλλον ανέφικτη η ορθολογική δημιουργία βιομηχανικών περιοχών χωρίς να έχει προηγηθεί εκτενής διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες
———————————————————

Στο δημόσιο περιβαλλοντικό διάλογο και προς δημόσια διαβούλευση, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται αναφορές για την οριοθέτηση νέων Βιομηχανικών Περιοχών (ΒΙΠΕ) αλλά και για τον τρόπο αδειοδότησης των νυν ή των μελλοντικών βιομηχανιών όπως και Μελέτες Περιββαλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) στη Χαλκιδική, στην Καρυστία αλλά και σε άλλα μέρη. Υπάρχουν όμως μερικά υπαρκτά ερωτήματα: Πώς οριοθετείται μια ΒΙΠΕ, πώς αδειοδοτείται μια εταιρεία και πώς ελέγχεται όταν λειτουργεί; Και εν τέλει, πόσο εκτενής μπορεί να είναι μια δημόσια διαβούλευση διάρκειας μόλις 30 ημερών;

Πώς καθορίζεται μια ΒΙ.ΠΕ.;
Για να έχει μια χώρα βιομηχανική παραγωγή και άρα ανάπτυξη και θέσεις απασχόλησης, χρειάζεται ΒΙΠΕ. Ο τρόπος ορισμού των βιομηχανικών περιοχών (ΒΙ.ΠΕ.) είναι μάλλον ασαφής, όμως μέχρι σήμερα χωρίς να υπάρχει αποσαφηνισμένο χωροταξικό σχέδιο για τις περιοχές που εν δυνάμει μπορεί να γίνουν ΒΙ.ΠΕ.
Σήμερα, με τον Καλλικράτη και με δεδομένη την έλλειψη Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού και Κτηματολογίου, είναι μάλλον ανέφικτη η ορθολογική δημιουργία ΒΙ.ΠΕ. χωρίς να έχει προηγηθεί εκτενής διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και χωρίς να ληφθούν υπόψη τα τυχόν προβλήματα ρύπανσης και μόλυνσης που μια ΒΙ.ΠΕ. μπορεί να προκαλέσει αν δεν υπάρχουν οι σχετικές υποδομές για παροχή πόρων (π.χ. νερού και ενέργειας) και διαχείρισης των αποβλήτων (τοξικών ή μη). Για παράδειγμα, μεταλλεία χρυσού ή σιδηρονικελίου τι απόβλητα παράγουν και πού καταλήγουν αυτά τα απόβλητα; Συνεπώς η δημιουργία ΒΙΠΕ χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό είναι ανέφικτη και η όποια ΜΠΕ είναι μάλλον καταδικασμένη να προσβληθεί στα δικαστήρια.
Επένδυση στα τυφλά;
Αν κάποιος έχει βρει ένα οικόπεδο προς αγορά και σκέφτεται να κάνει μια επένδυση (π.χ. βιομηχανία παραγωγής τροφίμων ή κουφωμάτων αλουμινίου ή εξόρυξη μεταλλεύματος), δυστυχώς δεν μπορεί να το αγοράσει άμεσα!
Αφού για να μπορέσει να κτίσει ένα εργοστάσιο στο προς αγορά οικόπεδο, πρέπει να ερωτηθεί πρώτα η Περιφέρεια σχετικά με τη ζώνη που έχει χαρακτηριστεί το εν λόγω οικόπεδο και αν μπορεί να κατασκευασθεί η βιομηχανία που έχει ο εν δυνάμει επενδυτής κατά νου.
Συνεπώς, ακόμα και η απλή αγορά της γης δεν μπορεί να γίνει εύκολα και άμεσα διότι η κατάταξη της γης σε ζώνες βιομηχανικής δραστηριότητας και ανάλογης περιβαλλοντικής όχλησης δεν είναι δημόσια προσβάσιμη αφού δεν υπάρχει κτηματολόγιο.Αν βρεθεί ένα οικόπεδο εντός ζώνης ΒΙ.ΠΕ., τότε τα πράγματα είναι πιο απλά: Πρέπει να υποβληθεί μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) η οποία αφού ελεγχθεί από μια σειρά Υπηρεσιών (όπως την Αρχαιολογική Υπηρεσία, το Νομαρχιακό Συμβούλιο, το Δασαρχείο) εγκρίνεται από την Περιφέρεια και εκδίδονται περιβαλλοντικοί όροι υπό μορφή Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) με υπογραφή Περιφερειάρχη (ο οποίος είναι πλέον αιρετός σύμφωνα με τον «Καλλικράτη») και στη συνέχεια εκδίδεται η άδεια ανοικοδόμησης της βιομηχανίας. Ο απαιτούμενος χρόνος μέχρι αυτό το σημείο είναι περίπου οκτώ μήνες. Αρχίζει η κατασκευή της μονάδας και σε λίγους μήνες, υπάρχει μια παραγωγική μονάδα.
Μεγάλη Βρετανία
Οι όροι αδειοδότησης είναι ξεκάθαροι και δημόσια προσβάσιμοι στον ιστότοπο της Υπηρεσίας για το Περιβάλλον (http://www.environment-agency.gov.uk/).
Οι διάφορες βιομηχανικές δραστηριότητες κατατάσσονται ευκρινώς ανάλογα με το αντικείμενο (σε δραστηριότητες π.χ. σχετικές με ενέργεια, μέταλλα, υλικά, χημικά ή διαχείριση αποβλήτων).
Για κάθε κατηγορία δραστηριότητας, υπάρχουν δημόσια προσβάσιμες οδηγίες για το τι είδους αδειόδοτηση απαιτείται. Για ολόκληρη τη διαδικασία της αδειοδότησης υπάρχουν ξεκάθαρες κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines) και συνεχής υποστήριξη είτε μέσω διαδικτύου είτε ακόμα και τηλεφωνικά, μέσω ειδικής τηλεφωνικής υπηρεσίας! Σε αυτές τις διαδικασίες στη Μεγάλη Βρετανία δεν εμπλέκονται σε κανένα στάδιο αιρετοί δημόσιοι λειτουργοί.
Fast track
Μετά την παραπάνω σύγκριση Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας, είναι μάλλον σκόπιμο να τονισθεί ότι με το σχέδιο «Kαλλικράτης» έχουμε καταφέρει μια (πράσινη) τρύπα στο νερό! Δεν έγιναν απαραίτητα βήματα διαφάνειας αλλά και αξιολόγησης της ενδεχόμενης περιβαλλοντικής όχλησης και δεν διαχωρίσθηκαν οι διαδικασίες της αδειοδότησης και της επιβολής προστίμων από τη σφαίρα επιρροής των αιρετών Δημοσίων Λειτουργών.
Ετσι, εναπόκειται δυστυχώς μόνο στους ανά την Ελλάδα ενεργούς πολίτες (π.χ. ΙΤΑΠ στα Οινόφυτα, τοπικά κινήματα πολιτών στη Χαλκιδική, στη Μεσσαπία, στη Γκιώνα) να προσβάλλουν τις προς διαβούλευση ΜΠΕ και να καταγγέλλουν στην ΕΥΕΠ τυχόν περιβαλλοντικές παρανομίες. Μιας και το επίσημο κράτος υιοθετεί το fast track χωρίς fast φροντίδα για την αειφορία του περιβάλλοντος αλλά και τις fast track επιπτώσεις στο νερό, στα τρόφιμα και στις ζωές μας? Αλλά μια τέτοια fast track αντιμετώπιση, οδηγεί σε χρονοβόρες προσφυγές στα δικαστήρια και συνεπώς καθυστερεί και την ανάπτυξη! Ετσι όλα θα γίνουν slow track και όλοι μας χαμένοι θα είμαστε, και οι τοπικές κοινωνίες και οι επιχειρηματίες.

 zabetakis.net