Ρητινοκαλλιέργεια: Ένας παραδοσιακόςκλάδος της τοπικής οικονομίας στη Βόρεια Εύβοια

Οι «ρητινοσυλλέκτες» ή «ρητινοκαλλιεργητές» ή κατά την παλαιότερη ονομασία οι «ρετσινάδες», αποτελούν μία επαγγελματική ομάδα, με λιγότερα πλέον από 2.000 άτομα σε όλη την χώρα, η οποία είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με την Εύβοια και συγκεκριμένα με την Βόρεια Εύβοια. Η περιοχή της Βόρειας Εύβοιας είναι η πρώτη σε παραγωγή ρητίνης πανελλαδικά και τα σωματεία των ρητινοκαλλιεργητών είναι το πολυπληθέστερα. Παλαιότερα ο κλάδος και πολυπληθής ήταν και η παραγωγή πολύ μεγαλύτερη. Κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες αποδεκάτισαν τον κλάδο και μείωσαν την παραγωγή. Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικότερα ο ανταγωνισμός με άλλες χώρες που παράγουν υποπροϊόντα προερχόμενα από την επεξεργασία της χημικής ρητίνης όπως η Κίνα, αλλά και οι συνθήκες και όροι εργασίας, το επαγγελματικό εν γένει καθεστώς. Οι ρητινοκαλλιεργητές περιμένουν πολλούς μήνες για να εισπράξουν τις επιδοτήσεις ενώ παραμένουν εντελώς έξω από τη διαδικασία προώθησης  της παραγόμενης πρώτης ύλης στην αγορά.

Αναζητώντας στοιχεία για την ρητινοκαλλιέργεια στην Ελλάδα στο διαδίκτυο διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχουν ελάχιστα αλλά σχεδόν τα μοναδικά δημοσιεύματα της εφημερίδας «Ο Ριζοσπάστης» και λίγες αναφορές στον τοπικό ευβοικό τύπο όταν αρθρώνονται διαμαρτυρίες ή αιτήματα για την επίσπευση των επιδοτήσεων που κατά κανόνα καθυστερεί. Σε ένα τέτοιο δημοσίευμα του Ριζοσπάστη, στις 1.9.1999 ο τότε Γενικός Γραμματέας (και μετέπειτα πρόεδρος ) του Σωματείου Ρητινοκαλλιεργητών Εύβοιας κ. Γ. Λαδογιάννης, μεταξύ των άλλων, παρέθετε τα «πάγια αιτήματα των ρητινοκαλλιεργητών». Όλα παραμένουν ανεκπλήρωτα δεκατρία χρόνια μετά. Έλεγε τότε ο κ. Λαδογιάννης «Η δημιουργία δασοβιομηχανικού συγκροτήματος στην Εύβοια, έτσι ώστε  και θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν και καλύτερες τιμές θα έχουμε οι ρητινοπαραγωγοί. Επιδοτούμενα μέσα για τη διευκόλυνση της παραγωγής ρητίνης π.χ. αγροτικά αυτοκίνητα. Επίδομα τους καλοκαιρινούς μήνες ως πυροφύλακες, αφού είναι γεγονός ότι δάση που ρητινεύονται δύσκολα καίγονται. Παροχή μέσων για την έρευνα, την ανάπτυξη και τη μηχανοποίηση των μεθόδων ρητίνευσης. Ανάπτυξη φυτωρίων δέντρων  μεγάλης παραγωγής ρητίνης για αναδασώσεις. Ίδρυση συμβουλευτικής επιτροπής για την ρητίνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σκοπό να επηρεάζει τη κοινοτική νομοθεσία σε θέματα περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά, να εντάξει τη ρητίνευση στην ευρωπαϊκή δασική  στρατηγική με έμφαση στο μεσογειακό δάσος. Ένταξη της ρητίνευσης στις δραστηριότητες ενεργητικής και παθητικής πάλης κατά των πυρκαγιών. Αύξηση της ρητινοσυλλογής. Διάδοση της πρακτικής γνώσης της ρητίνευσης κ.α.» Χαρακτηριστικό δείγμα της μεταχείρισης που επεφύλαξε η πολιτεία και το τοπικό πολιτικό σύστημα στην ρητινοκαλλιέργεια είναι το απόσπασμα από συνέντευξη ενός άλλου ρητινοκαλιεργητή στο ίδιο δημοσίευμα του Ριζοσπάστη. Ονομάζεται Θ. Ευσταθίου και μεταξύ των άλλων αναφέρει «το εργοστάσιο επεξεργασίας ρητίνης χρόνια αποτελούσε καραμέλα στο στόμα όσων ευελπιστούσαν σε μία καρέκλα βουλευτή. Παραμύθιασαν τον κόσμο, αλλά το εργοστάσιο, που θα έλυνε προβλήματα, που θα έβαζε φραγμό στην ασυδοσία των βιομηχάνων, δεν έγινε ποτέ»
Σήμερα, τα γεγονότα δεν είναι διαφορετικά αλλά διαφορετικές είναι οι συνθήκες, οι προϋποθέσεις και οι προοπτικές. Για το θέμα αυτό, όπως και για άλλα θέματα της τοπικής οικονομίας το EΥΒΟΙΑ 2020 θα επανέρχεται τακτικά επιδιώκοντας να αναλύσει σε βάθος τα προβλήματα και να ανιχνεύσει νέους δρόμους για την επίλυσή τους. Όπου η Εύβοια πρωτεύει, ακόμη και σε συνθήκες απόγνωσης, όπως αυτές των ρητινοκαλλιεργητών οφείλουμε να αναζητήσουμε σχέδια και πολιτικές ανάτασης και κυρίως προσαρμογής στα δεδομένα της εποχής μας, στα δεδομένα της ύφεσης και της λιτότητας αλλά και της αναγκαιότητας για νέες παραγωγικές πρωτοβουλίες. Η ρητινοκαλλιέργεια είναι μία παραδοσιακή μορφή οικονομικής και επαγγελματικής δραστηριότητας που συνδέεται άμεσα με το περιβάλλον, το πευκοδάσος, την διατήρηση, την προστασία, την ανάπτυξή του και η τοπική οικονομία σε αυτήν μπορεί και πρέπει να βασιστεί. Οι ρητινοκαλλιεργητές μπορούν και πρέπει να διαμορφώσουν ένα νέο πλαίσιο οικονομικής και επαγγελματικής δράσης προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες και κυρίως αυξάνοντας την διαπραγματευτική τους δύναμη στην αγορά. Η αναζήτηση νέων εμπορικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων γύρω από την επεξεργασία της ρητίνης έπρεπε και πρέπει να απασχολήσει τους οικονομικούς, πολιτικούς και διοικητικούς θεσμούς της Εύβοιας.  Όλα τα άλλα, τα μεγαλεπήβολα και αναξιόπιστα περί εργοστασίων και κοσμογονίας ας μείνουν στο παρελθόν. Σχέδιο προσγειωμένο και ορθολογικό, με στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα. Αυτό έχει ανάγκη η ρητινοκαλλιέργεια στην Βόρεια Εύβοια.

Σχόλια