Οι δύο Εκκλησίες. Του Γιώργου Κελλιώτη

Στην Σταμνά Μεσολογγίου βρίσκεται ένα μοναδικό βυζαντινό μνημείο.
Πρόκειται για δυο βυζαντινές Εκκλησιές που είναι δίπλα η μια στην άλλη σε απόσταση 10 μέτρων. Δεν υπάρχουν πηγές για να ξέρουμε σε ποιον Άγιο ήταν αφιερωμένες.
Μια πινακίδα στη μέση του πουθενά. Κανείς δεν την παίρνει στα σοβαρά, και έχει γίνει στόχος κυνηγών.
Μια πινακίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας κάπου στο πουθενά γράφει προς Δυο Εκκλησιές. Κανείς δεν την παίρνει στα σοβαρά όμως, μιας και δεν φαίνονται πουθενά αυτές, ενώ ένας ξένος όσο κι αν ψάξει δεν πρόκειται να τις βρει σίγουρα.
Μοιάζει σαν να έχει καταπιεί ο λόγγος το μνημείο. Δεν φαίνεται τίποτα, ούτε και δρόμος υπάρχει όπως βλέπετε. Οι τοπικές ονομασίες αγροτόπων της περιοχής όμως μαρτυρούν ότι κάτι σημαντικό υπήρξε εκεί. Τέτοιες ονομασίες είναι πχ, Καλογερικά Αλώνια, λέγετε μια ραχούλα περί τα 500 μέτρα μακριά από τις εκκλησιές, ενώ λίγο πιο κάτω μερικά όμορφα ολόισια χωράφια λέγονται τοποθεσία του Δεσπότη λάκα, και πιο πέρα ολόκληρος ο κάμπος λέγεται τοποθεσία δυο εκκλησιές.
Επίσης είναι σίγουρο ότι το μνημείο ανήκε στην βυζαντινή επισκοπή του Αχελώου.

Μερικοί ξένοι ερευνητές μάλιστα κάνουν λόγο ότι το σημείο αυτό ήταν η έδρα της επισκοπής του Αχελώου, αλλά υπάρχουν κι άλλες περιοχές που είναι πιθανό να ήταν η έδρα τις επισκοπής με πιο επικρατέστερη αυτή του Αγίου Ιωάννη στην Μάστρου.
Βλέπετε αριστερά οι τοίχοι έχουν μείνει από την μια εκκλησία, ενώ δεξιά η άλλη εκκλησία είναι ακόμα όρθια. Το μνημείο αποτελείται όπως είπα από δυο κτίσματα το ένα δίπλα στο άλλο. Το ένα κτίσμα σχεδόν έχει καταρρεύσει, μόνο δυο τοίχοι σώζονται.
Η αριστερή μισογκρεμισμένη Εκκλησιά, διακρίνεται ο τοίχος του ιερού.
Το δεύτερο κτίσμα είναι μια όμορφη εκκλησιά που σώζεται ολόκληρη, εκτός από την οροφή της. Είναι βυζαντινού ρυθμού εκκλησία με πρόναο κτισμένη με την βυζαντινή τεχνοτροπία πέτρα τούβλο, όπως και η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.
Και η δεξιά Εκκλησία, κρατιέται καλύτερα από την άλλη, αλλά είναι ετοιμόρροπη.
Έχει ραγίσει από όλες τις πλευρές πλέον όμως, και κάθε χειμώνας που περνάει χειροτερεύει την κατάσταση της εκκλησίας κατά πολύ, αφού οι βροχές διαβρώνουν τους τοίχους της εκκλησιάς. Το ιερό απ έξω, έχει ραγίσει αφού το διαβρώνουν οι βροχές του χειμώνα. Ο τόπος έχει κλείσει από τα δέντρα και τα αγριόχορτα, ενώ ένα δέντρο έσπασε και έπεσε πάνω στην καλύτερα διατηρημένη εκκλησία. Η δεξιά πλευρά της καλύτερα διατηρημένης εκκλησίας. Στο βάθος διακρίνεται ο τοίχος του πρόναου.
Είναι επικίνδυνο, ο τόπος είναι γεμάτος φίδια, και μέσα η εκκλησία είναι γεμάτη δέντρα πεσμένα, χόρτα, και πέτρες. Πολύ εύκολα μπορεί να ξεκολλήσει κάποια πέτρα απ τον τοίχο. Μέχρι και το μάρμαρο πάνω από την πόρτα έχει ραγίσει απ το χρόνο.
Ένα στέγαστρο που θα το προστάτευε από τις βροχές σίγουρα θα του έδινε παράταση ζωής, ενώ απαραίτητο είναι να δημιουργηθεί δρόμος που θα φτάνει μέχρι το μνημείο.
Τραβάω την πρώτη φωτογραφία μέσα από την εκκλησία, τα δέντρα αυτά έχουν πέσει πάνω και μέσα στο μνημείο. Προς το ιερό είναι καλύτερη η κατάσταση κατευθύνομαι προς τα εκεί, υπάρχουν θέσεις δεξιά και αριστερά στον τοίχο, ίσως εκεί να τοποθετούσαν καντηλάκια, ή εικόνες. Ωραιότατα σχέδια από τούβλο και πέτρα πάνω από την κύρια είσοδο της εκκλησίας. Και ένας Σταυρός φτιαγμένος από πήλινο κεραμίδι στον τοίχο της δυτικής πλευράς.