Οι ιδέες του Καποδίστρια για την εκπαίδευση των ελληνόπουλων στο εξωτερικό
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, και πριν από την κάθοδό του στην Ελλάδα, είχε
ενδιαφερθεί ζωηρά για την αγωγή και τη μόρφωση των ελληνόπουλων, ιδίως
εκείνων που είχαν σταλε
ί για εκπαίδευση
στο εξωτερικό ως υπότροφοι με τη μέριμνα διαφόρων φιλελληνικών
σωματείων. Στο εξωτερικό στέλνονταν κατά κανόνα παιδιά αγωνιστών ή
πολιτικών που είχαν διακριθεί στους αγώνες της Ανεξαρτησίας ή και είχαν
βρει τον θάνατο στις μάχες. Τα περισσότερα ήταν ορφανά πολέμου.
Ο Καποδίστριας, μιλώντας για την τρυφερή ψυχή των νέων, έλεγε στον Γεώργιο Τυπάλδο: "πρέπει να σχηματισθή πρώτον ελληνιστί, εις την Ελλάδα, παρά των Ελλήνων, και όχι ελβετιστί, ή γαλλιστί. Η Ελλάς πρέπει πρώτον να μορφώνη ελληνικώς την απαλήν ψυχήν των τέκνων της. Η δε Ευρώπη να τελειοποιή ύστερον τους ήδη εσχηματισμένους νέους. Ούτω το έθνος φυλάττει τον εθνικόν χαρακτήρα του, δεν νοθεύεται". Ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας γράφει στον Ι. Καποδίστρια, επιβεβαιώνοντας τα λεγόμενά του: "Είναι αναγκαίον, να μην έρχονται εις την Ευρώπην νέοι χωρίς γλώσσας, και χωρίς να έχωσιν ηλικίαν και κρίσιν νοός, ώστε να αποφεύγωσι τα κακά της Ευρώπης. Με την δοκιμήν γνωρίζω ότι όσοι ήλθαν εις την Ευρώπην απροπαρασκεύαστοι, ή τίποτε δεν έμαθον, ή έμαθον ολίγα πράγματα με βλάβην εις τα ήθη των, ώστε εις την Πατρίδα θέλουν σταθή επιβλαβείς και όχι ωφέλιμοι".
Ο Καποδίστριας έγραφε αδιάκοπα στους εμπόρους, στους λογίους, ζητώντας την υλική και πνευματική τους ενίσχυση, για να περιμαζέψει σε ορισμένα κέντρα (Μόναχο, Τεργέστη, Βενετία, Ελβετία) τους σκορπισμένους σε διάφορα μέρη της Ευρώπης νέους σπουδαστές. Και κάτω από την επιτήρηση και την προστασία των εκεί εγκατεστημένων ομογενών ή φιλελληνικών κομτάτων, να τους δώσει εθνική -αυτό το τόνιζε πάντοτε- κι όχι ξενοπρεπεή αγωγή. "Αξιώ να ταυτίζεται καθ' εκάστην η εθνική αγωγή προς ανάπτυξιν των νοητικών και ηθικών δυνάμεων, όπως γίνει άλλη φύσις. Πρέπει να μάθωσι καλώς ότι ολόκληρος αυτών ο βίος ανήκει εις μόνην την πατρίδα, ότι η πατρίς επιβλέπει αυτούς άγρυπνος, ότι εις την πατρίδα οφείλουσι το ευεργέτημα της ιδίας ανατροφής και ότι τα προς την πατρίδα τροφεία πρέπει να αποτίσωσιν υπηρετούντες αυτήν, ότι και αυτοί θα τύχωσι πολλής τιμής παρά των συμπολιτών". Ο Καποδίστριας αναγνωρίζει ότι η εκπαίδευση των νέων είναι χρέος του κράτους και όχι των ιδιωτών, είναι δηλαδή υποστηρικτής της δημόσιας εκπαίδευσης.
Προτού εγκαταλείψει το έδαφος της Ιταλίας για την Ελλάδα, ο Καποδίστριας ιδρύει στην Ανκόνα ελληνικό σχολείο. Αλλά και μετά την κάθοδό του στην Ελλάδα παρακολουθεί τις προόδους των παιδιών που εκπαιδεύονται στο εξωτερικό. Κατά τα μέσα του 1828, όταν τον έχουν ζώσει από παντού οι αγωνίες για τη σωτηρία του τόπου, δεν χάνει την αισιοδοξία του και βρίσκει τον καιρό να ενθαρρύνει τον έμπορο Κωνσταντίνο Μαρίνογλου στην Ανκόνα να μην λιποψυχήσει εμπρός στις δυσκολίες που παρουσιάζονται ως προς τη λειτουργία του εκεί ελληνικού σχολείου: "Δεν σας ομιλώ δια το σχολείον μήτε δια τας δυσκολίας τα οποίας δοκιμάζετε. Δεν πρέπει τινάς να οπισθοδρομήση, αλλ' ούτε να σταματήση. Θέλει προσπαθήσω να Σας εύρω τον διδάσκαλον τον οποίον μοι ζητείτε. Αλλά και εδώ καθώς παντού αυτό το προϊόν είναι σπάνιον... Είμαι αφανισμένος από το πλήθος των φροντίδων και των κόπων. Μολοντούτο δεν δειλιάζω τελείως και έχω παρά Θεού την ελπίδα ότι θέλει λάβουν όλα έκβασιν αγαθήν".
Ο Καποδίστριας επιθυμούσε βέβαια να μυήσει τα ελληνόπουλα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και γενικά να εξυψώσει το πνευματικό τους επίπεδο, αλλά από το άλλο μέρος φοβόταν τις ισχυρές επιδράσεις του ξένου περιβάλλοντος. Γρήγορα μάλιστα απογοητεύεται από τα αποτελέσματα της αποστολής υποτρόφων σε μικρή ηλικία. "Μας ξαναγυρίζουν τόσο αποξενωμένα από τα ήθη, τη γλώσσα, τη θρησκεία των πατέρων τους, ώστε, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι γνώσεις που απέκτησαν, δοκιμάζουν ακατανίκητες δυσκολίες στο να εγκλιματιστούν πάλι στην πατρίδα τους".
Το ανωτέρω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Απόστολου Βακαλόπουλου "Ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και το πρώτο ελληνικό κράτος (1828-1931)"", Εκδόσεις Σταμούλη, 2009.
Σας ζητώ να με συγχωρήσετε για την απόδοση του κειμένου, ιδίως των λόγων του Ι.Καποδίστρια, στο μονοτονικό.
Γιώργος Σ.
Λωζάννη, 10.8.2012
Ο Καποδίστριας, μιλώντας για την τρυφερή ψυχή των νέων, έλεγε στον Γεώργιο Τυπάλδο: "πρέπει να σχηματισθή πρώτον ελληνιστί, εις την Ελλάδα, παρά των Ελλήνων, και όχι ελβετιστί, ή γαλλιστί. Η Ελλάς πρέπει πρώτον να μορφώνη ελληνικώς την απαλήν ψυχήν των τέκνων της. Η δε Ευρώπη να τελειοποιή ύστερον τους ήδη εσχηματισμένους νέους. Ούτω το έθνος φυλάττει τον εθνικόν χαρακτήρα του, δεν νοθεύεται". Ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας γράφει στον Ι. Καποδίστρια, επιβεβαιώνοντας τα λεγόμενά του: "Είναι αναγκαίον, να μην έρχονται εις την Ευρώπην νέοι χωρίς γλώσσας, και χωρίς να έχωσιν ηλικίαν και κρίσιν νοός, ώστε να αποφεύγωσι τα κακά της Ευρώπης. Με την δοκιμήν γνωρίζω ότι όσοι ήλθαν εις την Ευρώπην απροπαρασκεύαστοι, ή τίποτε δεν έμαθον, ή έμαθον ολίγα πράγματα με βλάβην εις τα ήθη των, ώστε εις την Πατρίδα θέλουν σταθή επιβλαβείς και όχι ωφέλιμοι".
Ο Καποδίστριας έγραφε αδιάκοπα στους εμπόρους, στους λογίους, ζητώντας την υλική και πνευματική τους ενίσχυση, για να περιμαζέψει σε ορισμένα κέντρα (Μόναχο, Τεργέστη, Βενετία, Ελβετία) τους σκορπισμένους σε διάφορα μέρη της Ευρώπης νέους σπουδαστές. Και κάτω από την επιτήρηση και την προστασία των εκεί εγκατεστημένων ομογενών ή φιλελληνικών κομτάτων, να τους δώσει εθνική -αυτό το τόνιζε πάντοτε- κι όχι ξενοπρεπεή αγωγή. "Αξιώ να ταυτίζεται καθ' εκάστην η εθνική αγωγή προς ανάπτυξιν των νοητικών και ηθικών δυνάμεων, όπως γίνει άλλη φύσις. Πρέπει να μάθωσι καλώς ότι ολόκληρος αυτών ο βίος ανήκει εις μόνην την πατρίδα, ότι η πατρίς επιβλέπει αυτούς άγρυπνος, ότι εις την πατρίδα οφείλουσι το ευεργέτημα της ιδίας ανατροφής και ότι τα προς την πατρίδα τροφεία πρέπει να αποτίσωσιν υπηρετούντες αυτήν, ότι και αυτοί θα τύχωσι πολλής τιμής παρά των συμπολιτών". Ο Καποδίστριας αναγνωρίζει ότι η εκπαίδευση των νέων είναι χρέος του κράτους και όχι των ιδιωτών, είναι δηλαδή υποστηρικτής της δημόσιας εκπαίδευσης.
Προτού εγκαταλείψει το έδαφος της Ιταλίας για την Ελλάδα, ο Καποδίστριας ιδρύει στην Ανκόνα ελληνικό σχολείο. Αλλά και μετά την κάθοδό του στην Ελλάδα παρακολουθεί τις προόδους των παιδιών που εκπαιδεύονται στο εξωτερικό. Κατά τα μέσα του 1828, όταν τον έχουν ζώσει από παντού οι αγωνίες για τη σωτηρία του τόπου, δεν χάνει την αισιοδοξία του και βρίσκει τον καιρό να ενθαρρύνει τον έμπορο Κωνσταντίνο Μαρίνογλου στην Ανκόνα να μην λιποψυχήσει εμπρός στις δυσκολίες που παρουσιάζονται ως προς τη λειτουργία του εκεί ελληνικού σχολείου: "Δεν σας ομιλώ δια το σχολείον μήτε δια τας δυσκολίας τα οποίας δοκιμάζετε. Δεν πρέπει τινάς να οπισθοδρομήση, αλλ' ούτε να σταματήση. Θέλει προσπαθήσω να Σας εύρω τον διδάσκαλον τον οποίον μοι ζητείτε. Αλλά και εδώ καθώς παντού αυτό το προϊόν είναι σπάνιον... Είμαι αφανισμένος από το πλήθος των φροντίδων και των κόπων. Μολοντούτο δεν δειλιάζω τελείως και έχω παρά Θεού την ελπίδα ότι θέλει λάβουν όλα έκβασιν αγαθήν".
Ο Καποδίστριας επιθυμούσε βέβαια να μυήσει τα ελληνόπουλα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και γενικά να εξυψώσει το πνευματικό τους επίπεδο, αλλά από το άλλο μέρος φοβόταν τις ισχυρές επιδράσεις του ξένου περιβάλλοντος. Γρήγορα μάλιστα απογοητεύεται από τα αποτελέσματα της αποστολής υποτρόφων σε μικρή ηλικία. "Μας ξαναγυρίζουν τόσο αποξενωμένα από τα ήθη, τη γλώσσα, τη θρησκεία των πατέρων τους, ώστε, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι γνώσεις που απέκτησαν, δοκιμάζουν ακατανίκητες δυσκολίες στο να εγκλιματιστούν πάλι στην πατρίδα τους".
Το ανωτέρω κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Απόστολου Βακαλόπουλου "Ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και το πρώτο ελληνικό κράτος (1828-1931)"", Εκδόσεις Σταμούλη, 2009.
Σας ζητώ να με συγχωρήσετε για την απόδοση του κειμένου, ιδίως των λόγων του Ι.Καποδίστρια, στο μονοτονικό.
Γιώργος Σ.
Λωζάννη, 10.8.2012
Ομογενειακά Νέα
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου