Πανελλήνιες Νεοελληνική γλώσσα. Θέματα και Απαντήσεις

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 ΜΑΪΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)
ΚΕΙΜΕΝΟ
Τη ζωή στη Γη ο άνθρωπος ελάχιστα την σέβεται, η ζωή όμως σε άλλους κόσμους
διεγείρει το ενδιαφέρον και τη φαντασία του. Είναι άραγε περιέργεια, κατακτητική διάθεση ή
απλώς ένα διανοητικό παιχνίδι; Ίσως όλα μαζί, ταυτόχρονα όμως κι ένα βαθύ αίσθημα
μοναξιάς. Άλλωστε τη ζωή του εδώ ο άνθρωπος την έχει καταστήσει πιεστική και ανούσια.
Περιμένει λοιπόν ένα χέρι βοηθείας και παρηγοριάς από τους πλανήτες και τα μακρινά άστρα.
Ακόμη όμως και αν δεχθούμε με αισιοδοξία ότι η ζωή δεν ανθίζει μόνον στη Γη, αλλά ότι
αφθονεί στο Σύμπαν, ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας ορθώνεται. Είναι ανάγκη να
συνειδητοποιηθεί –όσο και αν αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας– ότι με τη ζωή αυτή η
επικοινωνία εμφανίζεται, για το ορατό τουλάχιστον μέλλον, ανέφικτη.

Με τη ζωή λοιπόν στο Σύμπαν είναι αδύνατο να επικοινωνήσουμε, η ζωή όμως γύρω μας
ανθίζει. Η ζωή εδώ, σ’ έναν μικρό και πανέμορφο πλανήτη, ανέδειξε ύστερα από σιωπηλές
διεργασίες που διήρκεσαν δισεκατομμύρια χρόνια μια θαυμαστή ποικιλία έμβιων όντων. Οι
θάλασσες και τα δάση της Γης, τα βουνά και οι πεδιάδες της αποκαλύπτουν κάθε στιγμή τη
γοητεία που κρύβουν τα χιλιάδες όμοια ή ανόμοια δημιουργήματα της εξελίξεως. Η ανεμώνη
και το δελφίνι, ο αίλουρος αλλά και ο γυπαετός, τα ανθρώπινα όντα στις πολλαπλές φυλετικές
τους παραλλαγές, είναι δίπλα μας, συμμέτοχα του ίδιου πλανήτη καιτου μέλλοντός του.
Αποκαλύπτεται όμως επίσης σε όλη του την τραγική αντίφαση ότι ο άνθρωπος, αυτή η
περιούσια κορύφωση της εξελίξεως, έχει διπλή υπόσταση. Από τη μια είναι ικανός για μεγάλες
πράξεις, έμαθε με την επιστημονική του γνώση να κατανοεί τον κόσμο αλλά και γέννησε
αριστουργήματα στον λόγο και στην τέχνη. Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την
ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά αγαθά και συντηρεί την
αδικία και τις ανισότητες. Ελάχιστα, τέλος, σέβεται τις πολλαπλές εκφράσεις της ζωής, ενώ η
φύση και οι θάλασσες του πλανήτη είναι συχνά τα θύματα των συμφερόντων του. Η
υπερφίαλη αυτή στάση του ανθρώπου έχει αλλοιώσει έτσι ένα θαυμαστό περιβάλλον, που
ωστόσο υπήρξε καιτο λίκνο της δικής του υπάρξεως.
Είναι λοιπόν καιρός να κατανοήσει ο άνθρωπος ότι η ζωή αλλού ίσως υπάρχει, αλλά η
προσδοκία να την συναντήσει δεν θα πραγματωθεί εύκολα. Η ζωή όμως στη Γη ανθίζει ακόμα
και τον περιμένει. Αν όσο είναι ακόμα καιρός τείνει το χέρι του προς τη ζωή αυτή, το φυτικό και
ζωικό της θαύμα, τον Άλλο καιτους άλλους, ίσως αισθανθεί λίγο πιο άξιος έποικος της Γης.
Έτσι είναι σοφότερο να εξαντλήσουμε τις προσπάθειες για καλύτερη επικοινωνία, εδώ
στη Γη. Το περίεργο ωστόσο είναι ότι, όσο η επικοινωνία αυτή πυκνώνει με το ηλεκτρονικό
ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά μας, η ανθρώπινη,
μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί. Φαίνεται ότι αυτό που απαιτείται είναι κάτι περισσότερο
από την τεχνολογική έκρηξη της εποχής: απαιτείται βαθύτερη παιδεία και ουσιαστικότερες
αξίες του πολιτισμού. Οι εφιάλτες, άλλωστε, από τα περιβαλλοντικά προβλήματα πληθαίνουν,
και η Γη δεν φαίνεται να αντέχει για καιρό ακόμα την αφροσύνη μας.
Σημασία επομένως δεν έχει να συναντηθούμε –αν ποτέ συναντηθούμε– στο πολύ
μακρινό μέλλον με κάποια όμοια ή ανόμοια με μας δημιουργήματα της εξελίξεως. Το σπουδαίο
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
θα ήταν να μπορούμε τότε να υπερηφανευθούμε, σε χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, ότι το
ανθρώπινο είδος έχει κατακτήσει υψηλά επίπεδα ισότητας και αξιών, και ότι οι πόλεμοι έχουν
εκλείψει και ότι η Γη, το λίκνο της ανθρώπινης ζωής, έχει επουλώσειτις πληγές στις θάλασσες,
τα δάση ή την ατμόσφαιρά της, και είναι πάλι ένας πανέμορφος πλανήτης. Διάσπαρτα
άλλωστε, εδώ ή εκεί, θα βρίσκονται πάντοτε τα επιτεύγματα των σπουδαίων πολιτισμών, που
αιώνες τώρα συνοδεύουν τη διαδρομή του ανθρώπου.
Η «εξωγήινη μοναξιά», λοιπόν, δεν φαίνεται ότι θα εγκαταλείψει εύκολα τον άνθρωπο. Η
γήινή του ωστόσο μοναξιά, που είναι επικίνδυνη και πιο ανάλγητη, είναι μεγάλη ανάγκη να
απαλυνθεί. Τότε θα αναδειχθεί η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, και η αναζήτηση της
εξωγήινης ζωής θα αποκτήσει άλλο περιεχόμενο και νόημα.
Γιώργος Γραμματικάκης, Ένας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013. 2η
έκδοση (Διασκευή).
A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε
(100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων το περιεχόμενο του
αποσπάσματος που ακολουθεί: «…όσο η επικοινωνία […] πυκνώνει με το
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά
μας, η ανθρώπινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί».
Μονάδες 10
Β2. α) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου του κειμένου:
«Αποκαλύπτεται όμως…υπάρξεως».
Μονάδες 3
β) Να βρείτε μέσα στο κείμενο τέσσερα παραδείγματα μεταφορικής
χρήσης του λόγου.
Μονάδες 4
Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
ταυτόχρονα, γέννησε, αισθανθεί, πληθαίνουν, ανάλγητη
Μονάδες 5
β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του
κειμένου:
ανούσια, εμφανίζεται, ανέφικτη, πυκνώνει, υψηλά
Μονάδες 5
Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ερωτηματικού («Είναι άραγε
περιέργεια, κατακτητική διάθεση ή απλώς ένα διανοητικό
παιχνίδι;») (μονάδες 3), καθώς και της διπλής παύλας («−όσο και αν
αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας−») που υπάρχουν στην
πρώτη παράγραφο του κειμένου (μονάδες 2).
Μονάδες 5
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ – Γ΄ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ∆΄ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ
β) Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στο απόσπασμα
που ακολουθεί: «Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την
ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά
αγαθά και συντηρεί την αδικία και τις ανισότητες».
Μονάδες 3
Γ1. Σε άρθρο που πρόκειται να αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου
σας να εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με:
α) τις επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η έλλειψη σεβασμού του ανθρώπου
προς το φυσικό περιβάλλον και
β) τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ο άνθρωπος να αποκαταστήσει τη
σχέση του με αυτό (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-
πάνω να συμπληρώσετε τα Ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των
απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το
εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη
γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων
αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν
θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να
παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο
με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ
κυρία ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΦΑΝΗ
κυρία ΠΑΠΠΑ ΝΕΚΤΑΡΙΑ
του ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ
www.orion.edu.gr
Α1 - Περίληψη
Στο δοθέν κείµενο ο συγγραφέας πραγµατεύεται την αντιφατική συµπεριφορά του
σύγχρονου ανθρώπου που από τη µια αναζητά να γνωρίσει το άγνωστο κι από την
άλλη δεν εκτιµά την αξία της ζωής µε χαρακτηριστική απόδειξη τη ρήξη της
σχέσης του µε το περιβάλλον. Η ζωή του έχει χάσει το νόηµα της, το ίδιο και η
επικοινωνία. Κι ενώ η επαφή µε το σύµπαν, σύµφωνα µε το συγγραφέα, είναι
ανέφικτη, η ζωή στη γη χαρακτηρίζεται από πολυποίκιλη οµορφιά. Ο άνθρωπος,
λοιπόν, παρά την επιστηµονική του ανέλιξη αντιµετωπίζει απαξιωτικά και
καταστροφικά την ζωή. Σε µια εποχή που κυριαρχεί η ψυχική αποµόνωση, παρά
τις απεριόριστες τεχνολογικές δυνατότητες επικοινωνίας, πρέπει να αφεθεί στην
οµορφιά της φύσης, κάτι που µπορεί να συντελεστεί µέσω ουσιαστικής αγωγής,
ώστε µακροπρόθεσµα η ανθρωπότητα να ανακτήσει την αξία της, η επικοινωνία να
αποκατασταθεί και να αναδυθεί η ατοµικότητα.
Β1. Ποτέ οι επικοινωνιακές δυνατότητες των ανθρώπων δεν ήταν τόσο
διευρυµένες και οι καρδιές τους τόσο αποµακρυσµένες. Πράγµατι, η διασύνδεση
των υπολογιστών σ’ ένα παγκόσµιο δίκτυο και η τελειοποίηση της κινητής
τηλεφωνίας δηµιούργησαν τις προϋποθέσεις για άµεση, ταχύτατη και
αποτελεσµατική επικοινωνία, καθώς και ανταλλαγή απόψεων διαµέσου των
οικουµενικών µέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, δε γίνεται λόγος για
βαθύτερη επικοινωνία γνήσια ανθρώπινη συναναστροφή, ψυχική επαφή και
διαµόρφωση ισχυρών και υγιών διαπροσωπικών δεσµών. Πρόκειται συχνά για
απρόσωπη και επιφανειακή µορφή επικοινωνίας περιβεβληµένης µε το καθεστώς
της ανωνυµίας ή των ψεύτικων προσωπείων που δεν ικανοποιεί την πανανθρώπινη
Σελίδα 1 από 4ανάγκη για ψυχική πλήρωση και κάλυψη των υπαρξιακών αναγκών του
ανθρώπου.
Β2 α) Θεµατική πρόταση : Αποκαλύπτεται όµως επίσης... έχει διπλή υπόσταση
Λεπτοµέρειες: Από τη µία ... συµφερόντων του.
Πρόταση Κατακλείδα: Η υπερφίαλη .... υπάρξεως.
β) - η ζωή γύρω µας ανθίζει
- γέννησε αριστουργήµατα
- έχει επουλώσει τις πληγές στις θάλασσες
- ο άνθρωπος σφραγίζει την ιστορική πορεία του.
Β3 α) ταυτόχρονα = παράλληλα, συγχρόνως
γέννησε = δηµιούργησε
αισθανθεί = νιώσει
πληθαίνουν = αυξάνονται
ανάλγητη = σκληρή
β) ανούσια # ουσιώδης
εµφανίζεται # χάνεται
ανέφικτη # προσιτή, υλοποιήσιµη, εφικτή
πυκνώνει # σπανίζει, περιορίζεται
υψηλά # χαµηλά
Β4 α) Ερωτηµατικό: Με τη χρήση του ερωτηµατικού ο συγγραφέας επιδιώκει την
αφύπνιση του αναγνώστη, τον ερεθισµό του προβληµατισµού και τη διανοητική
και συναισθηµατική του συµµετοχή. Παράλληλα εδραιώνει έναν ενεργό, ανοικτό
διάλογο προσδίδοντας αµεσότητα, ζωντάνια και εκφραστική δύναµη στο κείµενο.
∆ιπλή παύλα: Μέσω της διπλής παύλας ο συγγραφέας παρουσιάζει παρενθετικά
ένα προσωπικό σχολιασµό επί του θέµατος.
β) Μετατροπή: Από την άλλη, η ιστορική πορεία του ανθρώπου σφραγίζεται από
τον ίδιο µε πολέµους κι αγριότητες, θεοποιούνται τα υλικά αγαθά και συντηρείται η
αδικία και οι ανισότητες.
Σελίδα 2 από 4Γ1. Οικο-λογική ακρισία
Τελευταία δηµοσιεύµατα στον ηλεκτρονικό τύπο στέλνουν αισιόδοξα µηνύµατα
εθελούσιας συλλογικοποίησης της κοινωνίας των πολιτών που µέσα από µορφές
οµαδικής αυτο-οργάνωσης κινητοποιείται για την ευαισθητοποίηση σχετικά µε την
περιβαλλοντική κρίση.
Με αφορµή αυτές τις πρωτοβουλίες και εµείς, ως µαθητές, οφείλουµε να
δραστηριοποιηθούµε µε σκοπό την ενηµέρωση όλων σχετικά µε τους κινδύνους
από τη διαβρωτική ανθρώπινη επίδραση πάνω στο φυσικό περιβάλλον και την
προληπτική κατασταλτική αντιµετώπιση της οικολογικής κρίσης.
Αναµφίβολα τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται µια προσπάθεια αλόγιστης και
καταστροφικής υποταγής της φύσης µε αποτέλεσµα την αλλοίωση και οικολογική
διατάραξη. Κι αυτό γιατί το κυρίαρχο οικονοµικό µοντέλο του αιώνα, οι εφαρµογές
της τεχνοεπιστήµης, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, η εντεινόµενη πληθυσµιακή έκρηξη
οδήγησαν στην αλόγιστη εκµετάλλευση και κατασπατάληση των φυσικών πόρων,
στην ανατροπή των οικοσυστηµάτων και την υποβάθµιση του περιβάλλοντος.
Η ασελγής όµως προς τη φύση συµπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου είχε
ολέθρια αποτελέσµατα για το φυσικό περιβάλλον. Η εξάντληση των µη
ανανεώσιµων φυσικών πηγών, η αλλοίωση της φυσικής σύστασης του εδάφους
λόγω της εντατικής καλλιέργειας, των φυτοφαρµάκων, των µη αποδοµήσιµων
συνθετικών απορρυπαντικών, η ρύπανση του υγρού στοιχείου από βιοµηχανικά
απόβλητα και λύµατα, η ατµοσφαιρική ρύπανση, το µολυσµένο θανατηφόρο
νέφος, η καταστροφή του όζοντος, σε συνδυασµό µε το φαινόµενο του
θερµοκηπίου, οι κλιµατολογικές µεταβολές, η εξαφάνιση ζωικών και φυτικών
οργανισµών, η µείωση της βιοποικιλότητας καταδεικνύουν την ανοικτή κρίση
βιωσιµότητας στον πλανήτη.
Καταλυτική δε, είναι και η επίδραση της µόλυνσης στην πολιτιστική µας
κληρονοµιά, καθώς αρχαία µνηµεία, αδιάψευστοι µάρτυρες της µακραίωνης
ιστορικής µας παρουσίας που άντεξαν στο χρόνο, κινδυνεύουν από τη διαβρωτική
δράση των καυσαερίων.
Η καταστροφική παρέµβαση του ανθρώπου στη φύση είναι υπεύθυνη και για την
αυξηµένη νοσηρότητα, ιδιαίτερα στα µεγάλα αστικά κέντρα, την αύξηση των
ψυχικών ασθενειών και των νευρωτικών συνδρόµων. Παράλληλα η αποκοπή από
τη φύση επέφερε ένα εσωτερικό ρήγµα στον ψυχισµό του σύγχρονου ανθρώπου.
Αποµακρυσµένος από τη φύση ο άνθρωπος έχασε την ευαισθησία του και κλόνισε
την ψυχική του ισορροπία, καθώς η φύση είναι παράγοντας ζωογόνος και
καθοριστικός για την ανθρώπινη ύπαρξη και η επαφή µε αυτήν πλουτίζει µε
χρώµατα και αισθήµατα τον εσωτερικό κόσµο του ανθρώπου, πλαταίνει τους
Σελίδα 3 από 4ψυχικούς του ορίζοντες του, αποφορτίζει από την πλεονάζουσα ένταση, τονώνει
την ψυχική του υγεία.
Τέλος η δηµιουργία απρόσωπων γιγαντουπόλεων υποβαθµίζει την ποιότητα ζωής
των σύγχρονων ανθρώπων καταδικάζοντάς τους να ζουν εγκλωβισµένοι στην
γκρίζα τσιµεντόστρωση, σε οικοδοµικά µεγαθήρια, πολιορκηµένοι στους όγκους
πολυκατοικιών, αποµονωµένοι από το συνάνθρωπο, µε σχέσεις τυπικές,
συµβατικές, επιφανειακές ή καταδικασµένοι στην εσωτερική ερήµωση, την
αφόρητη µοναξιά, παρ’ όλες τις σύγχρονες επικοινωνιακές δυνατότητες.
Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να συνειδητοποιήσουµε όλοι την ανάγκη για ουσιαστική
και υπεύθυνη αντιµετώπιση του οικολογικού προβλήµατος. Αρχικά οφείλουµε όλοι
να κατανοήσουµε τη στενή σχέση αλληλεξάρτησης ανθρώπου-βιοφυσικού
περιβάλλοντος. Απαιτείται εποµένως µια οικολογική παιδεία που θα βοηθήσει τον
άνθρωπο να επαναπροσδιορίσει αξιολογικά τη σχέση του µε το φυσικό περιβάλλον
αποκτώντας µια νέα συνολική κοσµοαντίληψη. Στην κατεύθυνση αυτή χρήσιµο
είναι να συµβάλλουν το εκπαιδευτικό σύστηµα και πρωτίστως η οικογένεια µέσω
της βιωµατικής αγωγής στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής ηθικής και αισθητικής
συνείδησης ώστε να αντιληφθεί από νωρίς το άτοµο τη µητρική ζωοφόρα σχέση µε
το περιβάλλον και να αναγνωρίσει τη φύση ως αυταξία προστατεύοντας τη από
κάθε φθοροποιό παρέµβαση.
Παράλληλα επιβάλλεται η καλλιέργεια µιας νέας οικονοµικής αντίληψης που θα
σέβεται τη βιόσφαιρα, η εφαρµογή µιας πολυδιάστατης πολιτικής ανάπτυξης που
θα λαµβάνει υπόψη τόσο το δυναµικό των τοπικών οικοσυστηµάτων όσο και τους
εξωτερικούς οικολογικούς περιορισµούς.
Παράλληλα για την αποκατάσταση της σχέσης του ανθρώπου µε το περιβάλλον
απαιτείται συνεργασία των επιστηµών µέσω ενός ολιστικού επιστηµονικού
προτύπου που θα συνεκτιµά όχι µόνο τις επιστηµονικές και τεχνολογικές όψεις του
οικολογικού προβλήµατος αλλά και τις κοινωνικές, οικονοµικές και πολιτικές του
διαστάσεις. Γιατί έτσι µόνο µπορούν να µετασχηµατιστούν οικονοµικές και
κοινωνικές δοµές και να επηρεαστούν βαθύτατα και στέρεα στάσεις, αξίες,
συµπεριφορές, κοινωνικά πρότυπα και να τεθούν οι βάσεις µιας ουσιαστικής
βιώσιµης ανάπτυξης στο πλαίσιο µιας ισορροπηµένης οικονοµικής, κοινωνικής και
οικολογικής προσέγγισης.
Τέλος πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση όλων πως το οικολογικό πρόβληµα είναι
ένα οικουµενικό, αδιαίρετο ζήτηµα, ενώ απαιτεί και οργάνωση και στράτευση των
πολιτών. Πρέπει να ενισχυθεί εποµένως το εθελοντικό κίνηµα, να στηριχτούν οι µη
κυβερνητικού χαρακτήρα οργανώσεις, να προωθηθούν εναλλακτικές µορφές
τουρισµού-οικοτουρισµός, αγροτουρισµός- που συµβάλλουν στη διαµόρφωση
ισχυρών βιωµατικών δεσµών µε το φυσικό περιβάλλον.
Σελίδα 4 από 4
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ∆ΕΣ