Ν. Καρατζάς:194 χρόνια από τη μάχη των Βρυσακίων. Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος Καστέλλας Φώτο

Σχεδόν δυο αιώνες πέρασαν από την σημαντικότερη μάχη που διεξήχθη στον κάμπο της Μεσσαπίας. Η μάχη των Βρυσακίων, 15 Ιουλίου 1821.
Ο Καπετάν Αγγελής, ο Γοβιός ή Γοβγίνας με το μικρό σε αριθμό στράτευμά του, περίπου 400 ανδρειωμένα και γενναία παλικαριά, επιβλήθηκαν στον πολυάριθμό τακτικό στρατό του Τούρκου Πασά Ομέρ Βρυώνη…

Σημαντικό μέρος στην ιστορία της περιόδου αυτής, λαμβάνει και το μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη του Πρόδρομου, στην Καστέλλα, με τον πλούσιο μεταβυζαντινό εικονογραφικό διάκοσμο της Παλαιολόγειας εποχής (τέλη 13ου / αρχές 14ου). Σύμφωνα με την παράδοση, στις 14 Ιουλίου του 1821 την παραμονή της μάχης, τελέστηκε θεία λειτουργία στο εκκλησάκι, όπου ο Αγγελής μαζί με ορισμένα παλικάρια του, κοινώνησαν και έλαβαν την ευλογία του ιερέα. Ο ιερέας  εκτός από τους αγωνιστές, ευλόγησε και τη σημαία (λάβαρο) του αγώνα. Έπειτα, ο ιερέας πήρε τα ιερά κειμήλια του Αι Γιάννη και σύμφωνα με τις μαρτυρίες, κατευθύνθηκε στο λόφο Ουρδί, όπου βρισκόταν το οχυρό για να ευλογήσει και τους υπόλοιπους συναγωνιστές του Αγγελή, οι οποίοι προληπτικά είχαν παραμείνει στο οχυρό (είχαν πληροφορηθεί ότι οι Τούρκοι, είχαν ξεκινήσει από τη Χαλκίδα  και κατευθύνονταν προς την Καστέλλα).
Ο ιερός ναός του Αϊ Γιάννη δεν καταστράφηκε, διότι ο αιφνιδιασμός των Τούρκων ήταν μεγάλος, χάρις στην ισχυρή άμυνα, τη γενναιότητα και την ανδρεία των  Ελλήνων πολεμιστών. Οι Τούρκοι  τράπηκαν  σε άτακτη φυγή για να διασώσουν ότι μπορέσουν.
Σύμφωνα με μαρτυρίες στο εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη, κηδεύτηκε και ενταφιάστηκε, (στα ανατολικά του ναού, εξωτερικά, στην κόγχη του ιερού, δίπλα στο υπεραιωνόβιο κυπαρίσσι, το οποίο δεν σώζεται σήμερα) ο οπλαρχηγός Αγγελής Γοβιός, το Μάρτη  του 1822.

Νικόλαος Σπ. Καρατζάς
Ιστορικός – Αρχαιολόγος
Msc Κλασικής Αρχαιολογίας