Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία Μεσαιωνικού Πύργου Πολιτικών. του Νικολάου Καρατζά


Η τέχνη είναι μια συνύπαρξη γόνιμη, μύθου και λόγου, μια σύζευξη
άρτια, ιδέας και πράξης, έκφανση πανηγυρική και δοξολογία του
ανθρώπου και των έργων του, η οποία αναδεικνύεται με τη συνέχεια, με
τη συνοχή, με την αφομοιωτική ικανότητα και με τη διαχρονική της αλκή
στη μακραίωνη εξελικτική της πορεία. Αποτελεί μια πηγή ζωοδόχος της
πνευματικής υπόστασης και μια συντεταγμένη καθοριστική του ηθικού
μας προορισμού.
Κάθε αντικείμενο το οποίο δημιουργείται, κινητό ή ακίνητο, το οποίο
μας φέρνει στη μνήμη ένα γεγονός ή μια ιστορία από το παρελθόν είναι
ένα μνημείο. Τα μνημεία δεν δείχνουν μόνο την ιστορία της κάθε
περιοχής, αλλά και τον πολιτισμό αυτών που τα δημιούργησαν.
Η περίοδος της Φραγκοκρατίας στο νησί κατέχει σημαντικό κεφάλαιο
τόσο στην ιστορία όσο και στην εξέλιξη του πολιτισμού της, γι’ αυτό και
δεν θα μπορούσε να μην αφήσει το στίγμα της στην Εύβοια και
ειδικότερα, στην κεντρική Εύβοια. Οι ενετικοί πύργοι αποτελούν ένα από
τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα των Ενετών στην Εύβοια.
Οι Πύργοι βρίσκονταν στην κυριότητα του εκάστοτε Ενετού ευγενή-
φεουδάρχη της περιοχής σε αντάλλαγμα των στρατιωτικών υπηρεσιών.
Οι Ενετοί φεουδάρχες είχαν εγκατασταθεί στην Εύβοια μετά την άλωση
της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους το 1204, όταν
στην Εύβοια εγκαθιδρύθηκε ένα ιδιότυπο φεουδαρχικό σύστημα. Το νησί
χωρίστηκε σε τρία τιμάρια που διοικούνταν από τους «τριτημόριους»,
υποτελείς του Λατίνου αυτοκράτορα. Με το πέρας όμως των χρόνων η
εξουσία πέρασε στην Βενετία και τον αντιπρόσωπό της τον Βάϊλο. Το
Νεγκροπόντε (η σημερινή Χαλκίδα) αναδείχτηκε σε σημαντικό κόμβο
του διεθνούς εμπορίου και η Εύβοια γνώρισε περίοδο δημογραφικής και
οικονομικής ακμής.
Ένα τέτοιο λαμπρό δείγμα αυτής της ευημερίας αποτελεί και ο Πύργος
των Πολιτικών, από τον οποίο μπορεί να έχουν περάσει αιώνες από την
χρονολογία κτίσης του και να έχουν χαθεί κάποια αρχιτεκτονικά
στοιχεία από την αρχική του μορφή, στέκει ακόμη αγέρωχος και
υπερήφανος. Αποτελεί έναν από τους 55 Ενετικούς Πύργους της
Εύβοιας, και έναν από τους μεγαλύτερους και καλύτερα σωζόμενους.
Ακόμη και σήμερα κατέχει ξεχωριστή θέση στο κέντρο του σύγχρονου
οικισμού, έτσι όπως άλλωστε είχε την περίοδο της Φραγκοκρατίας,
περίοδο στην οποία χρονολογείται και η κτίση του μεταξύ του (1207-
1470 μ.Χ.).
Είναι κτίσμα με τετραγωνική κάτοψη που διαρθρώνεται σε τέσσερις
ορόφους. Ο κατεξοχήν χώρος διαμονής του φεουδάρχη διαμορφώνεται
στον τρίτο όροφο με μεγάλα παράθυρα, τζάκι και εξώστη. Ο εξώστης εν
καιρώ ειρήνης εκτελούσε χρέη αποχωρητηρίου  ενώ εν καιρώ πολέμου
από εκεί έριχναν πέτρες, βέλη ή καυτά υγρά στον εχθρό κάτωθέ τους. Η
κύρια είσοδος του πύργου, στην οποία έφθανε κανείς από εξωτερική
ανασυρόμενη ξύλινη σκάλα, ανοιγόταν στον 2ο όροφο, ενώ στο ισόγειο
που ήταν αποθηκευτικός χώρος, βρίσκεται η σημερινή είσοδος, η οποία
ανοίχτηκε σε μεταγενέστερη εποχή, το 1973.
Η οικονομική κατάσταση και η κοινωνική θέση των ισχυρών συνήθως
διοικητών αποτελούσαν τα κυριότερα κριτήρια για το μέγεθος, το οποίο
λάμβανε ο πύργος.
Η ορεινή τοποθεσία και το μέγεθος των ενετικών πύργων «βοηθούσε» τη
χρήση  του συστήματος συνεννόησης, το οποίο ήταν γνωστό ως
«φρυκτωρίες». Ένα σύστημα γνωστό από την αρχαιότητα. Μεταβίβαζαν
σήματα από περιοχή σε περιοχή με τη χρήση πυρσών στη διάρκεια της
νύκτας και την ημέρα με την μέθοδο του πυκνού καπνού. Μέσω της
φωτιάς χρησιμοποιούταν ένας κώδικας αναπαράστασης γραμμάτων για
την μετάδοση μηνυμάτων σε μεγάλες αποστάσεις (πάνω από 100χλμ).

Σχόλια