του Ιωάννη Αθαν. Μπαλτζώη
Αφορμή στάθηκε ένα βίντεο του Γιώργου Λεκάκη για το άγνωστο σπήλαιο της Σίβυλλας στην Κύμη Ευβοίας. Προφανώς όλοι μας έχουμε ακούσει ή διαβάσει για αυτό το όνομα, αλλά παρόλα αυτά υπάρχει μια σύγχιση, για το ποια είναι η Σίβυλλα, πόσες ήταν και που ήταν. Ας δούμε με λίγα λόγια τι ακριβώς ήταν.
Στην αρχαιότητα με τη λέξη Σίβυλλα χαρακτηριζόταν η οποιαδήποτε γυναίκα με μαντική ικανότητα που προφήτευε αυθόρμητα (χωρίς να ερωτηθεί), όταν περιερχόταν σε έκσταση, μελλοντικά συμβάντα (συνήθως δυσάρεστα ή φοβερά). Αυτό συνέβαινε, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι, γιατί δεχόταν την επίσκεψη ενός θεϊκού πνεύματος. ....
Οι Σίβυλλες δεν είχαν σχέση εργασίας με κάποιο μαντείο. Η ετυμολογία του ονόματος «Σίβυλλα» δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα. Στην αρχαιότητα πίστευαν, όπως μας πληροφορεί ο Λατίνος συγγραφέας Λακτάντιος (4ος αι. μ.Χ.), ότι η λέξη ήταν σύνθετη, από τον δωρικό τύπο του ουσιαστικού «θεός» (σιός) και τον αιολικό τύπο του ουσιαστικού «βουλή» = θέληση (βόλλα). Σίβυλλα, σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, σήμαινε επομένως εκείνη που αποκαλύπτει τη θέληση του Θεού. Η ετυμολογία ωστόσο αυτή δεν φαίνεται πιθανή από τη νεότερη έρευνα. Η κύρια διαφορά ανάμεσα στις Σίβυλλες και στις προφήτιδες των διάφορων μαντείων είναι ότι οι δεύτερες, όπως π.χ. η Πυθία στο Μαντείο των Δελφών, προφήτευαν μόνο απαντώντας σε καλώς καθορισμένα ερωτήματα, ενώ οι Σίβυλλες προφήτευαν χωρίς να δεχθούν προηγουμένως ερωτήσεις. Τα αρχαιότερα ελληνικά κείμενα κάνουν λόγο για μία και μοναδική Σίβυλλα. Γράφουν έτσι για τη Σίβυλλα, ως μία συγκεκριμένη μορφή, πρώτος ο Ηράκλειτος, ύστερα ο Ευριπίδης και ο Πλάτων. Ο πρώτος που κάνει λόγο για «Σίβυλλες» στον πληθυντικό είναι ο Αριστοτέλης.Οι μετά τον Αριστοτέλη πηγές αναφέρουν τρεις, 4 ή και 10 Σίβυλλες. Σύμφωνα με αρχαίους θρύλους, υπήρξαν συνολικά 12 Σίβυλλες σε όλη την αρχαιότητα. Από αυτές, οι πιο διάσημες ήταν:
Η Ιδαία Σίβυλλα ή Σίβυλλα της Μαρπησσού ή Ελλησποντία
Η Σαμία Σίβυλλα
Η Ερυθραία Σίβυλλα, η Ηροφίλη
Η Δελφική Σίβυλλα
Η Κυμαία Σίβυλλα, η Δημώ ή Δημοφίλη. Λιγότερο γνωστές Σίβυλλες ήταν:
Η Αιγυπτία Σίβυλλα
Η Θεσπρωτίς Σίβυλλα
Η Θετταλή Σίβυλλα, που ταυτίζεται με τη Μαντώ
Η Κιμμερία Σίβυλλα
Η Σίβυλλα της Κολοφώνας ή Λάμπουσα
Η Λιβυκή Σίβυλλα
Η Περσική Σίβυλλα
Η Ροδία Σίβυλλα
Η Σαρδιανή Σίβυλλα
Η Σικελή Σίβυλλα
Η Φρυγική Σίβυλλα
Η Χαλδαϊκή Σίβυλλα
Στην ύστερη αρχαιότητα προστέθηκαν άλλες δύο Σίβυλλες, η «Ιουδαία Σίβυλλα» και η «Βαβυλωνία Σίβυλλα». Η δεύτερη αναφέρεται και με το όνομα Σάββη, αλλά η Σάββη είχε επίσης εβραϊκή καταγωγή. Ακόμα και η Βασίλισσα του Σαβά έχει αναφερθεί ως Σίβυλλα. Από την Κυμαία Σίβυλλα (το όνομα αναφέρεται στην Κύμη της Καμπανίας στην Ιταλία) είχε αγοράσει ο βασιλιάς των Ρωμαίων Ταρκύνιος τα βιβλία των «σιβυλλικών χρησμών», τα οποία φυλάγονταν στη Ρώμη, και συγκεκριμένα στον ναό του Δία στο Καπιτώλιο. Αυτά τα βιβλία, εκ των οποίων μόνο κάποια αποσπάσματα έχουν διασωθεί, δεν πρέπει να συγχέονται με τους "Σιβυλλικούς Χρησμούς", 12 βιβλία με προφητείες που εικάζεται ότι έχουν συγγραφεί σε ιουδαιοχριστιανικό περιβάλλον.
Η δυτική χριστιανική τέχνη εμπνεύσθηκε πολλές φορές από τις Σίβυλλες, στις οποίες αποδινόταν συμβολικός χαρακτήρας. Ο Μιχαήλ Άγγελος στις γνωστές τοιχογραφίες του της Καπέλα Σιξτίνα, στο Βατικανό, έχει ζωγραφίσει 5 Σίβυλλες, την καθεμιά με διαφορετική μορφή και σε διαφορετική στάση, που θεωρούνται από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του. 4 Σίβυλλες ζωγράφισε και ο Ραφαήλ στις τοιχογραφίες στον ναό της Παναγίας της Ειρήνης στη Ρώμη.
Ο αστεροειδής 168 Σίβυλλα (168 Sibylla), που ανακαλύφθηκε το 1876, πήρε το όνομά του από τις Σίβυλλες.
Στην περιοχή της Κύμης Ευβοίας φαίνεται βρέθηκε μάλλον το άγνωστο σπήλαιό της Σίβυλλας. Ο εξαίρετος δημοσιογράφος -ερευνητής και αρχαιολάτρης Γεώργιος Λεκάκης, με την βοήθεια συνεργατών του βρέθηκε στην περιοχή και έκανε ρεπορτάζ για το άγνωστο σπήλαιο της Σίβυλλας. Από τον υπέροχο ιστότοπο του Γιώργου Λεκάκη http://www.fryktories.net/ έχουμε το βίντεο με το ρεπορτάζ για το σπήλαιο της Σίβυλλας στην Εύβοια, που αξίζει να το δούμε και να μάθουμε.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου