Τα τοπωνύμια μια περιοχής αποκαλύπτουν πολλά στοιχεία του παρελθόντος. Αποτελούν μια έκφραση συμφωνίας των ανθρώπων με τους τόπους. Με την χρήση των τοπωνυμίων δηλώνεται κάποιο ανώνυμο σημείο σε μια περιοχή, το οποίο γίνεται μια επώνυμη θέση στον ανθρώπινο τόπο. Αποτελεί ένα πεδίο ανθρωπογεωγραφικής προσέγγισης, για την μελέτη, του οποίου είναι υπεύθυνες οι επιστήμες της γλωσσολογίας και της φιλολογίας.
Η προέλευση του τοπωνύμιου της περιοχής «Μεσσάπια – Μεσσάπιον», επιδέχεται πολλές ερμηνείες και έχει ρίζες από το μακρινό παρελθόν. Το όνομα του χειμάρρου «Μεσσάπιου», ο οποίος πηγάζει από την βουνοσειρά της Δίρφυς και χύνεται στον Β. Ευβοϊκό Κόλπο, πιθανότατα να «έδωσε» το όνομά του στην περιοχή και σε ολόκληρη την κοιλάδα, την οποία διαπερνούσε.
Ετυμολογικά, η λέξη «Μεσσάπιος ή Μεσσάπιον» είναι σύνθετη και αποτελείται από το «μέσον» ως πρώτο συνθετικό και το ρήμα «άπτω» ως δεύτερο, η οποία σημαίνει: βρίσκομαι στο μέσο ή κατέχω το μέσο. Πράγματι, γεωγραφικά η πεδιάδα βρίσκεται στο μέσο της νήσου και στο μεγαλύτερο σε πλάτος αυτής. Επίσης, ο χείμαρρος χωρίζει με ακρίβεια τη νήσο σε δυο ίσα μέρη το νησί, στοιχείο που δικαιολογεί το όνομά του.
Σύμφωνα, όμως, με την ιστοριογραφία της περιοχής το όνομα «Μεσσσάπιος», συναντάται και στο όρος της βοιωτικής πλευράς γνωστό ως «Χτυπάς», το οποίο αποκαλείται Μεσσάπιον. Το ίδιο όνομα απαντάται και στην ΒΔ Κρήτη, κοντά στην αρχαία πόλη Λάππα. Επιπλέον, στην βόρεια Μακεδονία και στην περιοχή της Μεσσαπίας της Ιταλικής Καλαβρίας – Σικανίας. Τα ομώνυμα αυτά τοπωνύμια οφείλονται και έχουν σχέση με τους πρώτους κατοίκους της Εύβοιας και της πεδιάδας, τους Κουρήτες, οι οποίοι ήταν άποικοι από την Κρήτη στην Εύβοια. Θεωρούνται οι πρώτοι προέλληνες που κατοίκησαν στην κεντρική Εύβοια, σε μια χρονική περίοδο μεταξύ του 16ου και 14ου αι. π.Χ. και εισήγαγαν την τέχνη της κατεργασίας του χαλκού και των λοιπών μετάλλων. Οι Κουρήτες ήταν άποικοι και της Ιταλικής Μεσσαπίας, στοιχείο που δικαιολογεί «την παρουσία» του τοπωνυμίου στην Ιταλική περιοχή. Σύμφωνα με το Στράβωνα, το τοπωνύμιο της Μακεδονίας οφείλεται στους Άβαντες, οι οποίοι κατά της επιστροφή τους από την μάχη της Τροίας παρέμειναν σε περιοχή της ΒΔ Μακεδονίας (Έδεσσα).
Ένα τοπωνύμιο με μεγάλη σημασία και χρήση. Με μεγάλη έκταση τόσο χρονική όσο και γεωγραφική. Τα Μεσσάπια ή «Μεσσάπιον» αποτελούσαν και αποτελούν ένα αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας της Εύβοιας και ένα ισχυρό στοιχείο του πολιτισμού μας.
Νικόλαος Σπ. Καρατζάς
Ιστορικός – Αρχαιολόγος
ΜΑ Κλασικής Αρχαιολογίας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου