Κομβικές αλλαγές στο ελληνικό σύστημα υγείας: Του Γιάννη Ρουσόδημου

H πανδημία είναι ότι φέρνει ταχύτατα κομβικές αλλαγές στο ελληνικό σύστημα υγείας: η τηλεϊατρική και ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς θα είναι σύντομα πραγματικότητα, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας, ενώ η συνεργασία ιδιωτικού – δημόσιου τομέα στο δημόσιο σύστημα υγείας, παύει να θεωρείται ταμπού.

Το 2020 είναι η χρονιά που πραγματικά άλλαξε ο κόσμος. Η πανδημία του Covid-19 σημάδεψε τη δημόσια υγεία, την οικονομία, την αγορά εργασίας και την κοινωνία. Λειτούργησε ως καταλύτης, επιβάλλοντας τους δικούς της όρους και κανόνες, οδηγώντας, ουσιαστικά, σε μία δεύτερη ψηφιακή επανάσταση σε πάρα πολλούς τομείς. Εν μία νυκτί πραγματοποιήθηκαν βήματα που δεν είχαν γίνει εδώ και χρόνια, θετική σίγουρα εξέλιξη για τις επιχειρήσεις και το οικονομικό σύστημα. Ακόμη, για πρώτη φορά, φάνηκε πόσο αλληλένδετοι τελικά είναι οι τομείς: υγεία, οικονομία, αγορά εργασίας, κοινωνία.

Η επείγουσα συγκυρία ανάγκασε τους ιθύνοντες να προβούν σε βήματα ενίσχυσης του ΕΣΥ, αφού κάτι τέτοιο ήταν μονόδρομος για να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες για νοσηλεία και για να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές.

Βέβαια, σε καμία περίπτωση δε λύθηκαν όλα τα προβλήματα. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ριζικός επανασχεδιασμός του συστήματος, με νέα λογική και νέα εργαλεία με βάση, σε μεγάλο βαθμό, τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες και τις ψηφιακές υπηρεσίες, αλλά και την αναγέννηση της πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Χρειάζονται σωστή χρηματοδότηση και εργαλεία που θα "περιορίζουν τη σπατάλη των πόρων"

Ένας ιδιαίτερα δυναμικός κλάδος της οικονομίας, η παραγωγή φαρμάκων, υποφέρει σήμερα στην Ελλάδα, φτάνει στα όρια της επιβίωσής του επειδή το κράτος δεν μπορεί να περιορίσει το ίδιο τους όγκους των απαιτούμενων φαρμάκων και καταφεύγει ξανά στη διατήρηση ενός άδικου θεσμού όπως το Clawback.

Τα επόμενα χρόνια είναι πάρα πολύ κρίσιμα σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. Εάν θέλουμε να μιλήσουμε για βιώσιμα συστήματα υγείας θα πρέπει να αναφερθούμε μόνο σε value based λύσεις (value based healthcare), δηλαδή οι αποφάσεις μας και το τι πληρώνουμε πραγματικά να βασίζονται στην αξία που προσδίδει μία νέα τεχνολογία, μία ιατρική πράξη ή μία φαρμακευτική θεραπεία, ένα καινούργιο μηχάνημα.

όταν μιλάμε για ένα εθνικό σύστημα υγείας, ουσιαστικά μιλάμε για τη συνάντηση- συνέργεια και συνεργασία του κρατικού και ιδιωτικού συστήματος με κοινό στόχο τη διασφάλιση της υγείας όλων των πολιτών, διατηρώντας, την ίδια στιγμή, το δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος, προς όφελος όλων των πολιτών. Στο εξωτερικό η συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μόνο θετικά αποτελέσματα έφερε, είπε, και δεν έχουμε παρά να διδαχθούμε από αυτό και όχι να θεωρούμε πως μιλάμε για ιδιωτικοποίηση του δημόσιου συστήματος υγείας.

Το κόστος για την υγεία είναι αρκετά μεγάλο στην Ελλάδα, ένα μεγάλο κομμάτι το πληρώνει ο καταναλωτής απευθείας από τη τσέπη του. Είναι το λεγόμενο out of pocket payment. Δεν περνάει δηλαδή μέσα από κάποιο ασφαλιστικό σύστημα, είτε κρατικό, είτε ιδιωτικό. Είναι δαπάνες που εκταμιεύονται τη στιγμή της ανάγκης. Από τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, το 50% είναι αυτής της μορφής, κάτι που προσδίδει δυσανάλογο βάρος στο νοικοκυριό.

Χρειάζεται αυξημένη χρηματοδότηση για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, αλλά υπάρχουν δημοσιονομικοί περιορισμοί, ενώ το δημογραφικό προφίλ της χώρας όλο και χειροτερεύει, κάτι που θα βρούμε μπροστά μας τα επόμενα χρόνια όταν η ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών όλο και θα μεγαλώνει, έχοντας μεγαλύτερη ανάγκη για ιατρικές υπηρεσίες.

Μελλοντικά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε πιο πολύ τις χρόνιες παθήσεις. Ένας πιο γερασμένος πληθυσμός σημαίνει ότι θα έχουμε ένα μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας, ο οποίος θα πρέπει να ζει και να είναι παραγωγικός με χρόνιες παθήσεις που δεν αντιμετωπίζονται απαραίτητα καλύτερα μέσα σε νοσοκομεία. Θα πρέπει λοιπόν να ξαναδούμε το όλο σύστημα περίθαλψης, έχοντας υπόψη πως οι αλλαγές στα συστήματα θέλουν καιρό και συναίνεση. Τα πολλά μπρος-πίσω σε ένα σύστημα υγείας δεν έχουν νόημα. Γι’ αυτό πρέπει να βρούμε το μίνιμουμ στο οποίο συμφωνούμε όλοι ώστε να γίνουν και οι κατάλληλες επενδύσεις. Στη διαχείριση της πανδημίας είδαμε περιπτώσεις προφανώς που έπρεπε να δουλέψουμε μαζί. Έχουν γίνει πολλά βήματα, αλλά πηγαίνοντας παράλληλα δε θα μπορούμε να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα. Εδώ χρειάζονται συνεργασίες. Ο τομέας της πρωτοβάθμιας υγείας είναι αυτός που θέλει ίσως περισσότερη δουλειά γιατί αυτή τη στιγμή -εξαιρώντας όποιο περιστατικό σχετίζεται με την οξεία φάση της πανδημίας- βλέπουμε ότι πάρα πολλά περιστατικά καταλήγουν στα νοσοκομεία είτε δημόσια νοσοκομεία είτε ιδιωτικά νοσοκομεία, ανεβάζοντας έτσι κατά πολύ το κόστος για την κοινωνία.

Απαιτείται ένα καινούργιο μοντέλο υγείας με περισσότερη πρωτοβάθμια περίθαλψη, με περισσότερη εξειδίκευση στα νοσοκομεία και την υγεία να καταστεί πιο ασθενοκεντρική, δηλαδή πιο κοντά στον ασθενή. Η ψηφιακή εποχή δίνει την κατάλληλη ευκαιρία, ώστε να γίνουν σημαντικές και γρήγορες αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση.

Το αισιόδοξο είναι ότι τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας της φροντίδας υγείας σταδιακά αρχίζουν και υιοθετούν τέτοιες λύσεις. Άρα, είμαστε στην αρχή του ταξιδιού της ψηφιακής μεταρρύθμισης της υγείας στην Ελλάδα. Έχουμε πολύ δρόμο να καλύψουμε, όμως, αν υπάρξει η βούληση τόσο σε επίπεδο ατόμου, αλλά και σε επίπεδο πολιτείας και σκληρή δουλειά, θα έχουμε την ευκαιρία να εκτελέσουμε ένα ποιοτικό άλμα και να βάλουμε την τεχνολογία στην καθημερινή πράξη της υγείας και του λεγόμενου well-being, δηλαδή της ποιοτικής διαβίωσης των πολιτών.
Πηγή: Ασφάλειες Γιάννης Ρουσόδημος