Το 1576 ο Γκρεκο εγκατασταθηκε στο Τολεδο της Ισπανιας, ως το θανατο του το 1614 Την εποχη εκεινη η Ισπανια ηταν ηγεμονικη δυναμη στην Ευρωπη, με μια αυτοκρατορια που περιλαμβανε τις Κατω Χωρες το Μεξικο και το Περου.Πουθενα αλλου η Αντιμεταρρυθμιση δεν υποστηριζοταν τοσο αποφασιστικα απο το κρατος και την εκκλησια οσο στην Ισπανια. Σκοπος της τεχνης του Ελ Γκρεκο ηταν να ενισχυσει το θρησκευτικο ζηλο και να ανηψωσει το πνευμα των πιστων πανω από τον καθημερινο κοσμο των αισθήσεων. Ο Γκρεκο μεταγλωττιζει το φυσικο στοιχειο σε πυρακτωμενη πνευματικοτητα. Στον πινακα του με θεμα την "Ανασταση", μορφες που λαμπυριζουν σχηματιζουν παραβολικες καμπυλες. Οι πινελιες εδω ειναι εκστατικα ελευθερες, τα χρωματα εκφραστικα, ενω το λευκο λαβαρο του Χριστου αντιρροπειται απο το λαμπυριζον κοκκινο υφασμα στο πανω μερος του πινακα. Η επιμηκυνση των μορφων ειναι εντονη, οι κινησεις των χεριων ιδιαιτερα δραματικες και εκφραστικες και η αποδοση των μορφων με βαση το προοπτικο βαθος χαρακτηριστικη. Ο φωτισμος και η θεση των προσωπων στο χωρο ειναι επισης ανορθοδοξα ενω οι παραδοσιακες εικονογραφικες αρχες για την σκηνη της Αναστασης αγνοουνται.(δεν φαινεται πουθενα ο ταφος). Η ακτινοβολουσα μορφη του Χριστου παραπεμπει ουσιαστικα εκτος απο την Ανασταση και στην Αναληψη, η ακομα και στη Σταυρωση (οπως προκυπτει απο τη θεση των ποδιων).
Ο Ελ Γκρεκο ηταν ενας οραματιστης. Αν και ενας συγχρονος του τον περιεγραφε ως "μεγαλο φιλοσοφο", ο ιδιος θα υιοθετουσε τη ρηση του Αγιου Ιωαννη του Σταυρου "δεν εχω αλλο φως και αλλο οδηγο απο τη φλογα της καρδιας μου". Στη βιβλιοθηκη του σπιτιου του στο Τολεδο υπηρχαν δυο εκδοσεις των εργων του Διονυσιου, που ειχε περιγραψει το Χριστο σαν την "πρωτη ακτινοβολια " του Πατερα- Θεου. Η τεχνη του Γκρεκο δειχνει να εμνπεεται απο την πιστη οτι αν το ανθρωπινο πνευμα μπορουσε ν αφεθει στην "αρμονια και την ακτινοβολια" της αληθινης γηινης ομορφιας, θα προσεγγιζε την ανώτερη, υπερβατικη πραγματικοτητα. Ο Δομινικος Θεοτοκοπουλος ηταν ο τελευταιος ευρωπαιος ζωγραφος που εξεφρασε παρομοια υπερβατικα ιδεωδη, γι αυτο και η τεχνη του επισφραγιζει με τον καλύτερο τροπο μια μακρα περιοδο μεγαλης Χριστιανικης τεχνης.
Πηγη- Ιστορια της Τεχνης- Hugh Honour- John Fleming σελ .445-446
Ο Παναγιωτης Κανελλοπουλος στο εργο του Ιστορια του Ευρωπαικου πνευματος τομος 6ος σελ. 119-120 αναφερεται στον Τζουλιο Κλοβιο ζωγραφο μινιατουρας φιλο του Θεοτοκοπουλου, ο οποιος σε γραμμα του που βρισκεται στα αρχεια της δημοτικης βιβλιοθηκης του Σπαλατο, αποκακυπτει τη φυση της ψυχης του Θεοτοκοπουλου."Χτες πηγα στου Γκρεκο, να τον παρω να κανουμε ενα γυρο στην πολη Ο καιρος ηταν πολυ ωραιος και γλυκος, ανοιξιατικος ηλιος σου ανοιγε την καρδια. Ολη η πολη θαρρουσες πως γιορταζε. Σαστισα, μπαινοντας στο εργαστηρι του Γκρεκο, να δω τις κουρτινες στα παραθυρα τοσο τραβηγμενες, που μολις ξεχωριζες τα πραγματα. Ο Γκρεκο ηταν καθισμενος σε μια καρεκλα χωρις να δουλευει, ουτε να κοιμαται. Δεν θελησε να βγει μαζι μου, γιατι το φως της μερας ενοχλουσε το εσωτερικο του φως" Αυτο το δικο του εσωτερικο φως το εφερε απο την Κρητη -απο την βυζαντινη τεχνη-.
Το κείμενο είναι της Μαρίας Στούπα η οποία έχει τελειώσει Ελληνικό Πολιτισμό στο ΕΑΠ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου