Σαν σήμερα ο Τορπιλισμός της Έλλης

 

ΝΑΥΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

15/8/ 1940

Τορπιλισμός της Έλλης

Το καλοκαίρι του 1940 ήταν για την Ελλάδα ιδιαίτερα θερμό αλλά και αγωνιώδες, καθώς ο β’ Π.Π μετρούσε ήδη 11 μήνες και το ζήτημα για τη χώρα ήταν πότε θα ερχόταν και η δική της σειρά για να μπει στον πόλεμο και οι προκλήσεις της φασιστικής Ιταλίας ήταν πλέον συνεχείς. Η Πέμπτη 15 Αυγούστου ήταν για την Τήνο η ημέρα του μεγάλου εορτασμού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και χιλιάδες προσκυνητές είχαν συρρεύσει στο νησί. Παρά τις αντιρρήσεις του Αρχηγού Στόλου ναυάρχου Ε.Καββαδία η κυβέρνηση αποφάσισε το ελαφρύ καταδρομικό Έλλη, κυβερνήτης Χατζόπουλος, να καταπλεύσει στην Τήνο για να τονωθεί το αίσθημα ασφάλειας και περηφάνειας του λαού στις δύσκολες εκείνες ώρες αλλά παράλληλα για να τηρηθεί και η παράδοση παρουσίας πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού στον εορτασμό. Η Έλλη ναυπηγήθηκε στις Η.Π.Α το 1913-1914 για λογαριασμό της Κίνας από την οποία είχε λάβει το όνομα Fei-Hung. Τελικά το πλοίο αγοράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση το 1914 και την περίοδο 1925-1927 υπέστη ριζική μετασκευή στη Γαλλία. Στις 06:25 πρωινή της Πέμπτης 15 Αυγούστου 1940 το εύδρομο αγκυροβόλησε έξω από το λιμάνι της Τήνου που έσφυζε από προσκυνητές. Τα ατμόπλοια «Έσπερος» και «Έλση» κατάφορτα αποβίβαζαν προσκυνητές όταν ξαφνικά, στις 08:25 μια ισχυρή δόνηση ακούστηκε και οι προσκυνητές έκπληκτοι είδαν από την προκυμαία η Έλλη να τινάσσεται αρκετά μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Άλλες δύο εκρήξεις ακούγονται στον λιμενοβραχίονα εντείνοντας την ανησυχία του κόσμου.Στο μεταξύ, η Έλλη άρχισε να παίρνει κλίση 15-20 μοιρών και όταν το νερό έφτασε στο ύψος των φινιστρινιών, ο κυβερνήτης δίνει εντολή εγκατάλειψης του πλοίου, παραμένοντας τελευταίος μέσα στο βυθιζόμενο πλοίο, αρνούμενος να το εγκαταλείψει. Μόνο με παρέμβαση των αξιωματικών αποβιβάστηκε σχεδόν δια της βίας. Η Έλλη βυθίστηκε στο σημείο αγκυροβολίας της, 550 μέτρα από τον λιμενοβραχίονα σε πλήρη σημαιοστολισμό και με την σημαία να κυματίζει ακόμα στις 10:20 το πρωί. Την επόμενη μέρα οι προσκυνητές επιβιβάζονται σε έξι επιβατηγά και σχηματίζεται νηοπομπή με πλοία προστασίας τα αντιτορπιλικά Β. Γεώργιος και Β. Όλγα. Ο ημερήσιος τύπος της ημέρας εκείνης δημοσίευσε ότι η Έλλη βυθίστηκε από «υποβρύχιο αγνώστου εθνικότητας» πλην όμως ήδη ο ύπαρχος Δούσης είχε ήδη ανελκύσει με δική του πρωτοβουλία τα θραύσματα της τορπίλης που έπληξε τον λιμενοβραχίονα, όπου εμφανώς αποδεικνυόταν ότι οι τορπίλες ήταν ιταλικής προέλευσης. Με κυβερνητική εντολή καμία πληροφορία δεν διέρρευσε. Μόνο την 30η Οκτωβρίου 1940 και όταν πλέον είχε ξεκινήσει ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος αποκαλύφθηκε η πληροφορία στον Τύπο. Από τον τορπιλισμό της Έλλης που έγινε από το ιταλικό υποβρύχιο Delfino, κατόπιν διαταγής του Ιταλού Διοικητή Δωδεκανήσων De Vecchi, σκοτώθηκαν 8 και τραυματίστηκαν 24 μέλη του πληρώματος του ελληνικού πλοίου. Η επίθεση αυτή αποτελεί μοναδικό παράδειγμα εγκληματικής παραβίασης του Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου.Την ίδια ημέρα το επιβατηγό ατμόπλοιο «Φρίντων», ευρισκόμενο στη θέση Μπάλι Κρήτης, 7 μίλια ανατολικά της Πανόρμου δέχεται επίθεση από δύο ιταλικά αεροσκάφη.

Δ.Μ