Έθιμα και παραδόσεις του Σταυρού

Φωτογραφια Βίκυ Πετροπούλου 
  

Στην Ελλάδα, ο εορτασμός της εορτής του Τιμίου Σταυρού, που γιορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου, συνοδεύεται από πλούσια έθιμα και παραδόσεις, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή.

### 1. **Σταυρολούλουδα**  

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι πιστοί μαζεύουν λουλούδια, που είναι γνωστά ως "σταυρολούλουδα", από την παραμονή της γιορτής. Αυτά τα λουλούδια πηγαίνουν στην εκκλησία και ευλογούνται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Οι πιστοί τα κρατούν ως φυλακτό και τα τοποθετούν στα εικονίσματα για ευλογία και προστασία του σπιτιού.

### 2. **Φύτεμα του βασιλικού**  

Ο βασιλικός, που θεωρείται το φυτό του Τιμίου Σταυρού, παίζει σημαντικό ρόλο στην παράδοση. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Κωνσταντίνος βρήκε τον Σταυρό στον Γολγοθά με τη βοήθεια ενός φυτού βασιλικού. Πολλοί φυτεύουν βασιλικό την ημέρα του Σταυρού ή την παραμονή της γιορτής και τον πηγαίνουν στην εκκλησία για ευλογία. Στη συνέχεια, ο ευλογημένος βασιλικός χρησιμοποιείται ως φυλακτό για την ευημερία του σπιτιού.

### 3. **Αποφυγή εργασίας**  

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, υπάρχει η πεποίθηση ότι την ημέρα του Σταυρού δεν πρέπει να γίνονται εργασίες όπως το πλύσιμο και η ραπτική, καθώς θεωρείται ότι φέρνουν κακοτυχία. Αντίθετα, η ημέρα είναι αφιερωμένη στην προσευχή και την παρακολούθηση της θείας λειτουργίας.

### 4. **Αγιασμός των υδάτων**  

Σε ορισμένες νησιωτικές περιοχές, όπως τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη, πραγματοποιείται ο αγιασμός των υδάτων κατά τη διάρκεια της εορτής του Σταυρού. Οι ιερείς ρίχνουν τον Σταυρό στη θάλασσα ή σε ποτάμια, και οι νεότεροι βουτούν να τον ανασύρουν, με σκοπό την ευλογία των υδάτων και τη διατήρηση της ευημερίας των κατοίκων.

### 5. **Έθιμα ευετηρίας**  

Σε πολλές αγροτικές περιοχές, η ημέρα του Σταυρού σηματοδοτεί το τέλος των καλοκαιρινών εργασιών και την προετοιμασία για τον χειμώνα. Υπάρχει η πεποίθηση ότι με την ευλογία του Σταυρού εξασφαλίζεται καλή σοδειά και ευφορία για το υπόλοιπο του έτους. Σε μερικά χωριά, οι αγρότες ραντίζουν τα χωράφια τους με αγιασμό για να ευλογήσουν τη γη και την παραγωγή.

6. Πρόσφορο με βασιλικό του Σταυρού 

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας με το Βασιλικό της ημέρας πιάνουν το προζύμι και φτιάχνουν πρόσφορο. 

Αυτά τα έθιμα αντικατοπτρίζουν την πλούσια θρησκευτική και πολιτιστική παράδοση της Ελλάδας και δείχνουν τη σύνδεση της πίστης με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.