Σαν Σήμερα έληξε ο πελοποννησιακός πόλεμος

 

Σαν σήμερα το 404 π.Χ. τελειώνει ένας από τους πιο καταστροφικούς πολέμους της αρχαιότητας: ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Με τη Σπάρτη να επικρατεί πλήρως επί της εξαντλημένης Αθήνας, πέφτει η αυλαία μιας σύγκρουσης που διήρκεσε 27 χρόνια, διχάζοντας ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Το τέλος της πολιορκημένης Αθήνας από τους Σπαρτιάτες και η συνθηκολόγηση που ακολούθησε σηματοδότησαν το τέλος της αθηναϊκής ηγεμονίας, αλλά και μια καθοριστική καμπή στην ελληνική ιστορία, αφού οι ελληνικές πόλεις, εξαντλημένες και αποδυναμωμένες, έπεσαν αργότερα εύκολα θύμα των Μακεδόνων και στη συνέχεια των Ρωμαίων. Εκτός όμως από καταστροφικός ήταν τυπικά και ο μακροβιότερος πόλεμος της ιστορίας, αφού χρειάστηκαν 2.427 χρόνια για να «λήξει» επίσημα.

Ένας αρχαίος «παγκόσμιος πόλεμος»

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος δεν ήταν μια σύγκρουση μόνο ανάμεσα στην Αθήνα και τη Σπάρτη. Σχεδόν όλες οι ελληνικές πόλεις πήραν μέρος ή επηρεάστηκαν, με μάχες που εκτείνονταν από τη Μικρά Ασία ως τη Σικελία. Δεν είναι τυχαίο ότι σύγχρονοι μελετητές τον αποκαλούν «αρχαίο παγκόσμιο πόλεμο». Πέρα όμως από τις πολιτικές και στρατιωτικές του συνέπειες, επηρέασε και την ίδια την επιστήμη της ιστορίας.

Η κληρονομιά του Θουκυδίδη

Ο ιστορικός Θουκυδίδης ήταν ο πρώτος που επιχείρησε επιστημονική καταγραφή ενός πολέμου. Το έργο του, η «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», παραμένει θεμέλιο της ιστοριογραφίας μέχρι σήμερα, όχι μόνο για το πλούσιο περιεχόμενο αλλά και για τη μέθοδό του: αναζήτηση αιτίων, κριτική των πηγών, ανάλυση των γεγονότων. Το έργο του καλύπτει τα γεγονότα μέχρι το 411 π.Χ., ενώ ο Ξενοφών συνέχισε την αφήγηση στα «Ελληνικά».

Η διαρκής σύγκρουση των ηγεμονιών

Μετά τους Περσικούς Πολέμους, Αθήνα και Σπάρτη κυριάρχησαν αντίστοιχα στη θάλασσα και στην ξηρά. Η αθηναϊκή επέκταση και η μετατροπή της Δηλιακής Συμμαχίας σε εργαλείο ηγεμονίας, η εμπορική της ανάπτυξη και η επιβολή της δημοκρατίας σε άλλες πόλεις, προκάλεσαν ανασφάλεια και αντίδραση. Οι Σπαρτιάτες, στηριζόμενοι σε παραδοσιακούς συμμάχους όπως η Κόρινθος και η Θήβα, δεν άργησαν να κηρύξουν πόλεμο.

Η μάχη στους Αιγός Ποταμούς και η πτώση της Αθήνας

Η καθοριστική ήττα ήρθε το 405 π.Χ. στη ναυμαχία των Αιγός Ποταμών, όταν ο Λύσανδρος κατέστρεψε σχεδόν όλο τον αθηναϊκό στόλο και αιχμαλώτισε 3.000 άνδρες. Η πείνα, η πολιορκία και η καταστροφή των τειχών που ακολούθησαν, επισφράγισαν το τέλος της αθηναϊκής δόξας.

Ένας πόλεμος που κράτησε 2.427 χρόνια;

Μπορεί η Αθήνα να συνθηκολόγησε το 404 π.Χ. και οι εχθροπραξίες να σταμάτησαν, αλλά… τυπικά ο Πελοποννησιακός Πόλεμος δεν είχε λήξει ποτέ επισήμως! Χρειάστηκε να περάσουν 2.427 χρόνια για να μπουν οι τελευταίες υπογραφές ειρήνης, και αυτό συνέβη μόλις το 1996.

Με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλου, υπογράφηκε συμβολική συνθήκη ειρήνης με τον τότε δήμαρχο Σπάρτης, σε μία τελετή με ισχυρό ιστορικό και συναισθηματικό φορτίο. Το κείμενο της συμφιλίωσης ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Σήμερα, 10 Μαρτίου 1996, στὴν πρωτεύουσα τῆς Λακεδαίμονος, ὁ δήμαρχος Ἀθηναίων καὶ ὁ δήμαρχος Σπαρτιατῶν ἐκφράζουν τὴ βαθύτατη θλίψη τους γιὰ τὴν πολυαίμακτη σύρραξη τῶν δύο κορυφαίων πόλεων τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος καὶ διακηρύττουν τὴν λήξη μὲ ὅρους ἰσοτιμίας ἀναδρομικὰ τοῦ καταστροφικοῦ ἐκείνου πολέμου…»

Από τη μάχη στους Αιγός Ποταμούς και την πείνα στην πολιορκημένη Αθήνα, ως τη συμβολική ειρήνη του 1996, ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κουβαλά μία από τις μακροβιότερες ιστορικές σκιές – και το εντυπωσιακό είναι πως αυτή η «σκιώδης σύγκρουση» τερματίστηκε μόλις στις μέρες μας.

Η… απειλή γυναικών με αποχή από το σεξ για να λήξει ο πόλεμος

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος δεν άφησε ανεπηρέαστους ούτε τους δημιουργούς της εποχής. Ο Αριστοφάνης, στην κωμωδία του «Λυσιστράτη» (411 π.Χ.), βάζει τις γυναίκες της Αθήνας και της Σπάρτης να κάνουν αποχή από το σεξ, μέχρι οι άντρες να σταματήσουν τον πόλεμο. Αν και σατιρικό, το έργο αντανακλά την απόγνωση του λαού από τη μακρόχρονη σύρραξη και τη φθορά που είχε προκαλέσει.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

404 π.Χ.: Τερματίζεται ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, με τη Σπάρτη να νικά την Αθήνα υπό την ηγεσία του Λύσανδρου. Η ήττα αυτή σηματοδοτεί το τέλος της αθηναϊκής ηγεμονίας και αλλάζει ριζικά τον χάρτη της αρχαίας Ελλάδας.

1719: Ο Ροβινσώνας Κρούσος παίρνει «σάρκα και οστά» μέσα από την πένα του Άγγλου συγγραφέα Ντάνιελ Ντεφόε, με τη δημοσίευση του ομώνυμου μυθιστορήματος. Το έργο γίνεται αμέσως τεράστια εκδοτική επιτυχία και θεωρείται το πρώτο παράδειγμα αγγλικού ρεαλιστικού μυθιστορήματος, επηρεάζοντας βαθιά τη δυτική λογοτεχνία.

1846: Ανοικτή στρατιωτική σύγκρουση στα αμφισβητούμενα σύνορα του Τέξας πυροδοτεί την έναρξη του Αμερικανομεξικανικού πολέμου. Η διένεξη ξεσπά μετά την προσάρτηση του Τέξας από τις ΗΠΑ και θα καταλήξει με τη μεγάλη εδαφική επέκταση των Ηνωμένων Πολιτειών, εις βάρος του Μεξικού.

1850: Ο Πάουλ Γιούλιους φον Ρόιτερ, ιδρυτής του γνωστού πρακτορείου ειδήσεων Reuters, χρησιμοποιεί 40 ταχυδρομικά περιστέρια για να μεταφέρει τα δεδομένα του Χρηματιστηρίου από την Ααχέν στην Βρυξέλλη. Η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος επικοινωνίας γεφυρώνει το κενό μεταξύ τηλεγραφικών γραμμών και προμηνύει την επανάσταση στην ταχύτητα της ενημέρωσης.

newsbeast