Πρωτομαγιά

 

Η Πρωτομαγιά είναι μια ημέρα με διπλή σημασία: είναι ταυτόχρονα μια ημέρα κοινωνικής και πολιτικής μνήμης, αλλά και μια γιορτή της φύσης, της αναγέννησης και της άνοιξης.

Από τη μια πλευρά, τιμούμε την Εργατική Πρωτομαγιά – την ημέρα-ορόσημο στους αγώνες των εργαζομένων για ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, δίκαια ωράρια και κοινωνική δικαιοσύνη. Η απαίτηση για το οχτάωρο, που σήμερα μας φαίνεται αυτονόητο, κατακτήθηκε με αίμα, μέσα από σκληρούς αγώνες, με αποκορύφωμα τα γεγονότα της 1ης Μαΐου του 1886 στο Σικάγο. Από τότε, η Πρωτομαγιά έγινε παγκόσμιο σύμβολο διεκδίκησης και ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο.

Από την άλλη πλευρά, η Πρωτομαγιά έχει και μια βαθιά φυσιολατρική διάσταση, ριζωμένη πολύ πριν από τα νεότερα ιστορικά γεγονότα. Η 1η Μαΐου συνδέεται άρρηκτα με την αναγέννηση της φύσης και τον ερχομό της άνοιξης. Είναι ημέρα που γιορτάζεται εδώ και αιώνες, από τους αρχαίους πολιτισμούς, ως ένα πέρασμα από τον χειμώνα στη ζωή, από το σκοτάδι στο φως.

Στην Αρχαία Ελλάδα, τιμούσαν τη θεά Δήμητρα και την Περσεφόνη, τη μητέρα και την κόρη, συμβολίζοντας τον κύκλο της ζωής, της σποράς και της βλάστησης. Οι άνθρωποι στόλιζαν τα σπίτια τους με λουλούδια, για να ευχαριστήσουν τη φύση και να ζητήσουν την εύνοιά της για καλή σοδειά.

Αυτό το έθιμο επιβιώνει μέχρι σήμερα με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο: **το μαγιάτικο στεφάνι**. Ένα στεφάνι πλεγμένο από αγριολούλουδα, κληματόφυλλα, στάχυα και ανοιξιάτικα φυτά, που κρεμιέται στην είσοδο των σπιτιών, στα μπαλκόνια και στις αυλόπορτες. Είναι ένα στολίδι που δεν φτιάχνεται απλώς για ομορφιά – είναι ένα φυλαχτό. Ένα σημάδι επικοινωνίας του ανθρώπου με τη γη, ένα μήνυμα προς τη φύση ότι αναγνωρίζουμε την προσφορά της και την καλωσορίζουμε.

Το στεφάνι έχει επίσης κυκλικό σχήμα, που συμβολίζει τον αιώνιο κύκλο της ζωής: τη γέννηση, την άνθιση, τον μαρασμό και την αναγέννηση. Όπως η φύση πεθαίνει το φθινόπωρο και ξαναγεννιέται την άνοιξη, έτσι κι εμείς μέσα από τις δυσκολίες ξαναβρίσκουμε τον δρόμο μας, την ελπίδα μας, τη χαρά της ζωής.

Στην ελληνική παράδοση, συνηθίζουμε να κρατάμε το στεφάνι αυτό μέχρι του Αγίου Ιωάννη του Κλήδονα, στα τέλη Ιουνίου, όπου το καίμε στις φωτιές – ένα έθιμο που ενώνει τις εποχές και τις γενιές.

Έτσι, η Πρωτομαγιά είναι μια ημέρα που μας φέρνει κοντά – όχι μόνο στον διπλανό μας, αλλά και στη φύση. Είναι μια ημέρα που μας υπενθυμίζει την αξία του συλλογικού αγώνα για δικαιοσύνη, αλλά και τη σημασία της σύνδεσης με το φυσικό περιβάλλον.