Μια ξεχωριστή συνέντευξη με τον Κωνσταντίνο Φάη για τον Ηρακλή. Αξίζει να την διαβάσετε.

Στην πορεία της ιστορίας, υπάρχουν μορφές που δεν ξεθωριάζουν στον χρόνο. Μορφές που, ακόμη κι αν γεννήθηκαν από τη μυθική φαντασία ή την αρχαία φιλοσοφική σκέψη, συνεχίζουν να εμπνέουν, να προβληματίζουν και να διδάσκουν. Μία από αυτές είναι ο Ηρακλής – ο ήρωας που δεν έμεινε απλώς στους 12 άθλους, αλλά διαμόρφωσε ολόκληρη πολιτιστική και ηθική κοσμοθεωρία μέσα από τα βάθη των αιώνων.

Με ιδιαίτερη συγκίνηση και θαυμασμό, φιλοξενούμε σήμερα στο Eviasmile μια συνέντευξη που ξεδιπλώνει τον Ηρακλή όχι ως μύθο, αλλά ως πολύπλευρο φαινόμενο: ιστορικό, εθνολογικό, φιλοσοφικό, καλλιτεχνικό και βαθιά ανθρώπινο. Ο καλλιτέχνης και ερευνητής Κωνσταντίνος Φάης  που μας μιλά, με εφαλτήριο την εικαστική του δημιουργία και την πολύπλευρη μελέτη του, μας ξεναγεί στον συναρπαστικό κόσμο του Ηρακλέους, από την αρχαία Ερύθεια ως την Εύβοια και τα Λιχαδονήσια, αποδεικνύοντας πως ο ήρωας αυτός είναι πιο σύγχρονος και πιο επίκαιρος από ποτέ.

1. Θα ήθελα να σας αναφέρω ότι σας γνώρισα μέσω της κας Εύας Πετροπούλου-

Λιανού, με την οποία συνεργάζομαι εδώ και έναν χρόνο. Βλέποντας το έργο σας

πραγματικά με συγκλόνισε και είπα να κάνουμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για την

οδό Ηρακλέους. Πως προέκυψε αυτή η ενασχόλησή σας με τον Ηρακλή;

Εν πρώτοις αξίζει να αναφέρω με την σειρά μου ότι η κυρία Λιανού-Πετροπούλου,

αποτελεί μία ήρεμη δύναμη στον κλάδο του πολιτισμού. Υπό την έννοια του ότι ενώ η

πολιτιστική και φιλανθρωπική δράση της εξελίσσεται σε οικουμενική κλίμακα, η ίδια

επιλέγει να απέχει από ‘’διαλαλούσες’’ τακτικές και άσκοπους θεαθηνισμούς. Στα του

Ηρακλέους λοιπόν, παρόλο που ο μύθος του με γοήτευε παιδιόθεν, η εντατική

ενασχόληση μου με τον ήρωα τοποθετείται στην τελευταία 8ετία, όταν και αποφάσισα

να ασχοληθώ ενδελεχώς με τα της ανάδειξης πρωτίστως του Ελληνικού και του

ευρύτερου Μεσογειακού Πολιτισμού μέσω της εικαστικής τέχνης. Η διεξοδική μελέτη

της Ελληνορωμαϊκής γραμματείας, επισημαίνω πως επιβάλλεται η μελέτη της στα της

κατανόησης του Ηρακλέους, με εισήγαγε σε απίστευτες πτυχές του μύθου, οι οποίες

γεωγραφικώς υπερβαίνουν τα του Ελληνισμού, ακόμα και όπως αυτός διαμορφώθηκε

κατά τον Δεύτερο Μεγάλο Αποικισμό των Ελλήνων της Αρχαϊκής περιόδου. Η υπεροχή

του μύθου του λοιπόν, φάνηκε με ξεκάθαρο τρόπο και ομολογουμένως με γοήτευσε. Ο

Ηρακλής όχι μόνο επιβίωσε κατά την πτώση του Ελληνικού κόσμου λόγω επέλασης της

Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά έγινε και σύμβολο δύναμης και ανδρείας, μέσο

πολιτικής χειροπάλης καθώς επίσης και πρότυπο ταύτισης των αυτοκρατόρων.

Ηγεμονικές φυσιογνωμίες και ολόκληρες βασιλικές δυναστείες, διεκδικούν καταγωγή

από εκείνον στον Αρχαίο Κόσμο. Επί παραδείγματι, στο πλαίσιο της προφορικής

γενεαλογίας και λογοτεχνίας, ο Λεωνίδας της Σπάρτης θεωρείται 20ος απόγονος του, ο

Αλέξανδρος ο Μέγας 27ος, ο Πύρρος Α’ της Ηπείρου και ο Fabius Maximus επίσης. Από

την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην Βυζαντινή και από εκεί στην περίοδο της

Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, ο Ηρακλής των Θηβών διατηρεί με σιδηροπαγή

τρόπο τον ρόλο του ως πρότυπο ιπποτισμού και φτάνει τελικά στις μέρες μας με κύρος

αναλλοίωτο…με τέτοιον τρόπο που όλοι οι άλλοι ήρωες ωχριούν μπροστά του.

2. Σύμφωνα με την έρευνα που έχετε κάνει , πιστεύετε ότι αυτός ο ήρωας υπήρξε; Τι

έχει να μας διδάξει μέσω της μυθολογίας και πως μπορεί να επηρεάσει την σύγχρονη

ζωή;

Πρωτίστως να σας δώσω συγχαρητήρια για την τολμηρή αλλά και άκρως στοχαστική

ερώτηση σας. Πεποίθηση μου είναι πως, σε αυτό το -με διαφορά- πιο φαντασμαγορικό

κεφάλαιο της Ελληνικής Μυθολογίας αλλά και του Ελληνισμού γενικότερα κατ’ εμέ,

εμπεριέχεται ισχυρός ιστορικός πυρήνας. Μπορεί ως βάση για την καλλιέργεια του

μύθου, να αποτελεί κάποια εξέχουσα προσωπικότητα των Ελλήνων κατά την Εποχή του

Χαλκού, μπορεί μια ολόκληρη αλληλουχία εξεχουσών προσωπικοτήτων τα

ανδραγαθήματα των οποίων, να τους συνένωσαν σε μια ενιαία μυθολογική συρραφή.

Ύστερα υπάρχει η εθνολογική προσέγγιση, η οποία βάσει διαφόρων Ελληνικών και

Ρωμαϊκών πηγών, αρχής γενομένης του Ηροδώρου εκ Πόντου, κάνει λόγο για

τουλάχιστον 7 μυθικές προσωπικότητες με αυτό το όνομα…ενώ ο Ρωμαίος Βάρρων

κάνει αναφορά για…43! Μου έρχεται κατά νου και ο Ρωμαίος συγγραφέας Μαύρος

Σέρβιος Ονοράτος, όστις αναφέρει με αφορμή τον ρωμαλέο ποιμένα Garanus, ότι σε

πολύ προγενέστερα χρονικά από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οποιοσδήποτε με

τεράστια σωματική δύναμη αποκαλούνταν ‘’Ηρακλής’’ από τους Ρωμαίους. Εννοείται

πως υπάρχει και το εκ διαμέτρου αντίθετο σενάριο, ότι ο μύθος αποτελεί ένα αμιγώς

φιλοσοφικό δημιούργημα, η οπτική του οποίου μεταβάλλεται αναλόγως της εποχής και

του συγγραφέα. Όποια και αν είναι η πραγματικότητα, οι πληροφορίες και τα

διδάγματα που μεταλαμπαδεύονται μέσω του μύθου του στην αρχαϊκή και κλασική

αρχαιότητα και από εκεί στο σύγχρονο γίγνεσθαι, αποτελούν αναμφιβόλως πολιτιστικό

και ηθικό πλούτο. Η αλήθεια είναι πως ο μύθος του Ηρακλέους μεταπλάθεται στον ρου

της καταγεγραμμένης Ιστορίας. Από τον ‘’μεγάλων έργων επιίστορα΄΄του επικού

κύκλου του Ομήρου στον ‘’βασιλιά αυτοκρατοριών από ανατολή μέχρι και δύση’’ του

Δίωνος του Χρυσοστόμου και από εκεί στον ‘’ευεργέτη του λαού’’ του Ιωάννη Τζέτζη

του 12 ου αιώνος μ.Χ., η προσωπικότητα του εξελίσσεται με τρόπο συναρπαστικό.

Σκεφτείτε ότι το βεληνεκές του μύθου του στον τότε γνωστό κόσμο, από την νήσο

Ερύθεια δυτικώς της Ταρτησού στην ‘Αορνο Πέτρα της Ασίας και από τους

Υπερβορείους στην Αιθιοπία, οι άνθρωποι της αρχαιότητας είχαν να διηγούνται τα

κατορθώματα του. Όσο για το τι έχει να μας διδάξει, μα το ότι για να εξαγνίσουμε την

ψυχή μας και να ακολουθήσουμε την οδό της Αρετής, χρειάζεται διαρκής αγώνας και

θυσίες, ανεξαρτήτως καταβολών και αξιωμάτων. Παρ’ όλη την πληθωρική μυθική

σταδιοδρομία του ήρωα, ήτοι τους άθλους αλλά και τα αντίστοιχα πάρεργα του, εάν θα

έπρεπε να διαλέξω ένα αντιπροσωπευτικό στιγμιότυπο του βίου του για την εν λόγω

ερώτηση, αυτό θα ήταν η περιλάλητη αλληγορία του σοφιστή Πρόδικου, σχετικά με το

σταυροδρόμι με την Αρετή και την Κακία, με την γνωστή έκβαση φυσικά. Είναι αυτό

που λέει και ο Πυθαγόρας, πως τα επίπονα έργα είναι εκείνα που οδηγούν στην αρετή

και όχι τα ευχάριστα, χαρακτηρίζοντας ο ίδιος την αρετή ’’θεού νόμο’’ και την

μεγαλοψυχία, την φρόνηση και την ανδρεία ως ‘’άγκυραι δυναταί’’.

3. Ψάχνοντας την ετυμολογία της λέξης Ηρακλής, βρήκα ότι ετυμολογικά σημαίνει ότι

είναι η δόξα της Ήρας. Όμως σύμφωνα με την μυθολογία γνωρίζουμε ότι κυνηγήθηκε

από την θεά Ήρα. Πως αιτιολογείται το όνομα αυτό;

Καταρχάς να ειπωθεί πως ο Ηρακλής έφερε και καταβολές από τον Περσέα αλλά και

τον Αλκαίο, για αυτό και αρχικώς ο ήρωας μας λεγόταν και Αλκαίος ή Αλκείδης,

ακριβώς λόγω εκείνου του προγόνου του. Να πούμε επίσης πως, γενικώς μιλώντας, ο

εκάστοτε μύθος φέρει πολλές εκδοχές αναλόγως την εποχή, την περιοχή και φυσικά το

πρόσωπο που την καταγράφει. Η εκδοχή που αναφέρετε αιτιολογείται ως εξής: λέγεται

πως η Ήρα, για να εκδικηθεί τον Δία για αυτήν του την απιστία έστειλε στην κούνια του

μικρού Ηρακλή δύο όφεις. Μου αρέσει και η αστρονομική λεπτομέρεια που αποδίδεται

στον Θεόκριτο τον Συρρακούσιο, όταν περιγράφει αυτή την φοβερή συγκυρία,

αναφέροντας ότι ‘’την νύχτα που η Άρκτος έγερνε στην Δύση δυο όφεις με σπίθες στα

μάτια, μαύρο φαρμάκι και δόντια τρομερά ορμήσαν στο Ηρακλή’’. Ο ήρωας όμως με

χαρακτηριστική ευκολία τα στραγγάλισε και μόλις ο Αμφιτρύων εμφανίστηκε έντρομος

να δει τι γίνεται, εκείνος πέταξε γεμάτος χαρά τα νεκρά φίδια στα πόδια του πατριού

του. Ασφαλώς υπάρχει και άλλη προσέγγιση, πιο ‘’γήινη’’, αυτήν την φορά από τον

Φερεκύδη των Αθηναίο, ο οποίος μας αναφέρει πως ήταν ο Αμφιτρύων που έβαλε τα

φίδια στο κρεβάτι, γιατί θα ήξερε ποιο από τα δύο παιδιά ήταν δικό του. Ο μύθος, κατά

μία εκδοχή, συνεχίζει πως όταν οι κάτοικοι του Άργους έμαθαν τι είχε συμβεί, του

έδωσαν το όνομα ‘’Ηρακλής’’, επειδή είχε κερδίσει τη δόξα (κλέος) λόγω της Ήρας.

Άλλη εκδοχή πάλι σχετικά με την προέλευση του ονόματος του είναι η ακόλουθη: ως

γνωστόν η Ήρα λόγω φθόνου προς τον ήρωα του εμφύσησε μανία με τραγικό

αποτέλεσμα τον φόνο της ίδια της οικογένειας του. Ζητώντας λοιπόν ο ήρωας εξιλέωση

από την Πυθία στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς, η τελευταία τον ονομάζει

Ηρακλή, δηλαδή αυτός που δοξάζει την Ήρα, ακριβώς για να εξαγνιστεί από τις πράξεις

του. Εάν αφήσουμε στην άκρη τον παράγοντα Ήρα, υπάρχουν ακόμα δυο εκδοχές στα

της προέλευσης του ονόματος του ήρωα. Μία είναι αυτού του Διοδώρου του

Σικελιώτη, ότι δηλαδή ο Ηρακλής του Διός και της Αλκμήνης, ο ‘’τρίτος και τελευταίος ο

οποίος έζησε λίγο πριν τον Τρωικό πόλεμο’’, κληρονόμησε το όνομα του από τις δυο

αρχαιότερες προσωπικότητες πριν από αυτόν με τον ίδιο όνομα, τον έναν εκ Κρήτης,

τον Ιδαίο Ηρακλή και τον Ηρακλή εξ Αιγύπτου και ότι επειδή ακολούθησε τον ίδιο

τρόπο ζωής με αυτούς στην πορεία του χρόνου, μετά τον θάνατό του ‘’κληρονόμησε

και τα κατορθώματα τους, σαν να υπήρχε σε όλες τις προηγούμενες εποχές μόνο ένας

Ηρακλής’’. Εντάσσεται ως αρχαία αναφορά σε αυτό που πολλοί αποκαλούν ως

‘’εθνολογικό πρίσμα’’ του Ηρακλέους. Τέλος υπάρχει και η φιλοσοφική άποψη που

διαβάζουμε στο έργο ‘’Περί Αγαλμάτων’’ του Πορφυρίου, ότι δηλαδή Ηρακλέας

προσηγορεύθη ο ήλιος, εκ του ‘’κλάσθαι προς τον αέρα’’, ήτοι η πορεία του από

ανατολή προς δύση, η οποία απαλλάσσει από κάθε τι κακό τα επίγεια. Ως εκ τούτου

του απεδόθησαν μυθολογικώς η επιτέλεση 12 άθλων οι οποίοι με την σειρά τους

συνδέονται με τον ζωδιακό κύκλο του ουρανού. Ευκαιρίας δοθείσης στα περί φθόνου

της Ήρας που αναφέρετε, να πούμε ότι ο θηλασμός του ήρωα από την εν λόγω θεά,

ήταν που του προσέδωσε αθάνατη υπόσταση και δημιούργησε και τον Γαλαξία μας.

Διότι ξέρετε εδώ αποτυπώνεται και μια περίεργη τροπή των πράγματων, όπως την

χαρακτηρίζει και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, το πως δηλαδή η φυσική του μάνα το

παράτησε από φόβο, ενώ η ίδια η πηγή του φόβου η μητριά του, του προσέδωσε, έστω

και ένα αγνοία της, θεϊκή ανατροφή.

4. Επειδή ασχολούμαι εθελοντικά για πάνω από εννιά χρόνια με ανθρώπους που έχουν

ιδιαιτερότητες, θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για τα έργα σας και την συνεργασία

με τον Φάρο Τυφλών.

Επιτρέψτε μου να σας εκφράσω εκ νέου εγκάρδια συγχαρητήρια για αυτήν σας την

δράση. Υπήρξε μία εμπειρία ιδιαίτερη και αν μη τι άλλο πρωτόγνωρη για εμένα. Ξέρετε

αποτελεί πρόκληση για ένα εικαστικό να δημιουργήσει έργα για συνανθρώπους μας με

οπτική αναπηρία. Ακριβώς διότι η εικόνα αποτελεί βομβαρδισμό πληροφορίας για τον

ανθρώπινο εγκέφαλο, θα έπρεπε επομένως να διαλέξω τα κατάλληλα εικαστικά

κομμάτια, προκειμένου να ανταπεξέλθω σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό σε

αυτήν την λειτουργία. Εν ολίγοις αποφασίσαμε να ανεβάσουμε τον πήχη στην γνώση,

μέσω Τέχνης και αρχαίας γραμματείας, διότι η συμπερίληψη ως διαδικασία είναι κάτι

που αφορά την κοινωνία εν συνόλω, άνευ όρων και ορίων. Πρώτο έργο που

μεταφέρθηκε σε απτική επαφή μέσω της πρωτοποριακής μεθόδου PIAF, είναι η

προσωπογραφία του Ηρακλέους.

5. Μέσα από την εικαστική σας ματιά, μπορούμε να βρούμε το μονοπάτι της Αρετής,

που ακολούθησε ο Ηρακλής;

Αναφορικά με την τέχνη μου το μόνο που δύναμαι να εγγυηθώ μετά βεβαιότητας,

είναι πως αποτελεί μία προσπάθεια ανάδειξης της πανάρχαιας και ιερής κληρονομιάς

μας μέσα ακριβώς από την εκάστοτε εικαστική απόδοση, η οποία με την σειρά της

αποτελεί απόσταγμα όχι μόνο πολυετούς έρευνας αλλά και ανιδιοτελούς αγάπης προς

την ηρωολογική και γενεαλογική αλληλουχία του έθνους μας. Από τους σύγχρονους

παππούδες μας μέχρι και τους αρχαίους, η παρακαταθήκη είναι ενιαία και από την

δική μου οπτική, επιβάλλεται να την σεβαστούμε και να δομήσουμε το μέλλον μας

βάσει των αρχαίων διδαχών της. Τούτων λεχθέντων και απέχοντας από παροπιδοφόρες

ιδεολογίες και τυχοδιωκτισμούς, είναι στην αντίληψη του κάθε συνάνθρωπου μας να

εκμεταλλευτεί το κάθε εικαστικό ερέθισμα και να το διανθίσει προς προσωπικό και

ακολούθως συλλογικό καλό. Βλέπετε η φιλαργυρία, η ασυδοσία και ο γενικότερα

επιφανειακός σύγχρονος τρόπος ζωής, έχει επιφέρει πνευματική ατροφία στην

ανθρωπότητα. Περί ‘’επαχθούς κληρονομιάς’’ που θα έλεγε και ο Περίανδρος…διότι

περί τέχνης ο λόγος, ο Θουκυδίδης έλεγε ένα άλλο, πως χωρίς ευψυχία…καμία τέχνη

δεν έχει ισχύ απέναντι στον όποιο κίνδυνο και ο νοών νοείτο λοιπόν…

6. Βλέποντας κάποιες αναρτήσεις σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είδα ότι κάποια

από αυτά, έχουν αποκτήσει κίνηση μέσω της τεχνητής νοημοσύνης. Για πείτε μου λίγα

λόγια για αυτή την κίνηση.

Ναι, η αλήθεια είναι πως…αναλόγως την περίσταση, ήμουν από επιφυλακτικός μέχρι

και αρνητικός σε ότι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο ενέδωσα στον πειρασμό

να πειραματιστώ σε πρώιμο στάδιο βεβαίως και οφείλω να ομολογήσω πως με

εντυπωσίασε το αποτέλεσμα. Εντούτοις, ως εικαστικός καλλιτέχνης, πρωτίστως

κλασικής και ελληνιστικής τεχνοτροπίας, θα κινηθώ με εξαιρετική προσοχή στο εν λόγω

πεδίο, διότι όπως λέμε και εμείς οι παλαιάς σχολής ερευνητές και καλλιτέχνες, η

‘’μυρωδιά του χαρτιού’’ δεν συγκρίνεται με τίποτα. Καθιστώ σαφές πως είμαι υπέρ της

εξέλιξης, αλλά τηρουμένων των αναλογιών και με σεβασμό στις καταβολές μας και στο

όποιο ηθικό πλαίσιο.

7. Γράφοντας την παρούσα συνέντευξη, μου πέρασε από το μυαλό να υπάρξουν

δράσεις από τα σχολεία για να γνωρίσουν τον Ηρακλή και να διδαχθούν μέσω αυτού

για την ζωή τους. Πως το βλέπετε εσείς αυτό ως πρόταση;

Ως πρόταση είναι εξαιρετική προφανώς, το ερώτημα που γεννάται είναι κατά πόσο

είναι διατεθειμένοι οι εκάστοτε αρμόδιοι να προβούν στην υλοποίηση της, όμως με

ώριμο σχεδιασμό και όραμα, όπως ακριβώς αξίζει στον ενδοξότερο των ηρώων. Εννοώ

πως…εάν μονίμως παρουσιάζουμε την Ελληνική μυθολογία και δει τον Ηρακλή ως

αποκύημα φαντασίας ή για να το ωμά, παραμυθάκι νυκτός και μόνο…ε δεν θεωρώ πως

θα υπάρξει σοβαρή προοπτική. Βλέπετε ο Ηρακλής είναι ένα επικό κεφάλαιο το οποίο

σιγοκαίει εδώ και 3000 έτη. Οι οπτικές ερμηνείας και προσέγγισης του μύθου είναι ένα

πολυδιάστατο σύστημα πληροφοριών και προκειμένου να μεταλαμπαδευτεί επαρκώς

στο εκπαιδευτικό σύστημα, χρειάζεται προγραμματισμός σοβαρός. Εν τοις πράγμασι

θεωρώ πως θα πρέπει να ξεκινάει από μία πρώτη, απλοϊκή αφήγηση στο μυθογραφικό

κομμάτι και στα επόμενα επίπεδα εκπαίδευσης να δίνεται όλο και περισσότερη

έμφαση τόσο στις εκάστοτε πηγές όσο και στην χρονική εξέλιξη του μύθου.

Αρχαιότητα, μεσαίωνας, Αναγέννηση, Διαφωτισμός και φυσικά στις προσεγγίσεις του

μύθου του 19 ου αιώνα, τις λεγόμενες συγκριτικές και εκείνες του 20 ου αιώνα, τις

λεγόμενες ψυχαναλυτικές και στρουκτουραλιστικές. Επιπροσθέτως θα έπρεπε να

υπάρχει και μέριμνα και από τις σχετικές σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εξ

όσων γνωρίζω, δεν ισχύει κάτι τέτοιο και προκειμένου να αποδώσει η οποία απόπειρα,

όπως θα αντιληφθήκατε, χρειάζεται σύνεση και προσοχή.

8. Πριν ολοκληρώσουμε αυτή την πολύ όμορφη συζήτηση, τι θα θέλατε να πείτε στους

αναγνώστες του eviasmile;

Όντως όμορφη η συζήτηση μας, οπωσδήποτε θα αναφερθώ και στον, σχετικό με τα της

νήσου σας, μύθο του Ηρακλέους. Πέρα λοιπόν από την σχέση του ήρωα με τις

ιαματικές πηγές της Αιδηψού, η παράδοση λοιπόν μας λέει πως αφού ο Ηρακλής

πολιόρκησε την Οιχαλία, πήρε την Ιόλη, την κόρη του βασιλιά της πόλης και πήγαν στην

Εύβοια, στο ακρωτήρι Κήναιο όπου έχτισε βωμό στον Κήναιο Δια. Θέλοντας να του

προσφέρει θυσία έστειλε ένα κήρυκα, τον Λίχα, στην κοντινή Τραχίνα να του φέρει

επίσημο ένδυμα. Eκείνος όμως μαρτύρησε την όλη σκηνή με την νεαρή κοπέλα και τον

ήρωα στην σύζυγο του, Δηιάνειρα. Η ζήλια τότε θόλωσε την τελευταία και του έδωσε

τον εμποτισμένο με το φίλτρο του κενταύρου Νέσσου χιτώνα, για να τον πάει στον

Ηρακλή. Εκείνος τον φόρεσε προκειμένου να προσφέρει θυσία στον βωμό, το

δηλητήριο μπήκε στις σάρκες του, οι οποίες άρχισαν να σαπίζουν και να πέφτουν. Εν

μέσω πόνου και μανίας, αρπάζει τότε ο Ηρακλής τον Λίχα και τον εκσφενδονίζει με

δύναμη στην θάλασσα της Ευβοίας. Από αυτήν την συγκυρία, από τα κομμάτια δηλαδή

του Λίχα, λέγεται πως σχηματίστηκε η συστάδα των Λιχάδων νήσων. Εδώ αξίζει να

σημειωθεί ότι ο Ιταλός γλύπτης Αντόνιο Κανόβα, απαθανάτισε αυτήν την σκηνή με

τεχνοτροπία εφάμιλλη της Ελληνιστικής γλυπτικής πριν από 200 και πλέον έτη. Σήμερα

μπορεί κάποιος να θαυμάσει αυτό το νεοκλασικό αριστούργημα στην Εθνική

Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης στην Ρώμη. Ειρήσθω εν παρόδω, προσωπικά μου

προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον και ο Ληλάντιος πόλεμος της νήσου σας όπως τον

μαθαίνουμε από τον Θουκυδίδη, εκ των κορυφαίων γεγονότων των αρχαϊκών χρονικών

του Ελληνισμού. Εν κατακλείδι να δηλώσω προς τους αναγνώστες σας πως με

χαροποιεί ιδιαιτέρως που ο ιστοχώρος του eviasmile, έδειξε εμπράκτως την διάθεση

του για ανάδειξη του Ηρακλέους και των κλεών των προγόνων μας γενικότερα, μέσα

από αυτήν την υπέροχη συνέντευξη. Στο ίδιο πλαίσιο να επισημάνω πως η πλούσια

παρακαταθήκη της Ευβοίας, πρέπει να διαφυλαχθεί και να αναδειχθεί μέσα από

συντονισμένη δράση.

Η συνέντευξη αυτή δεν αποτελεί απλώς μια συζήτηση γύρω από τον Ηρακλή – είναι ένα ταξίδι στο νόημα της Αρετής, της Ανδρείας, της Θυσίας και της Πίστης. Ο συνομιλητής μας, με ευγένεια, βάθος και αφοσίωση στο πολιτιστικό χρέος, μας υπενθυμίζει ότι το παρελθόν δεν είναι σκόνη στις βιβλιοθήκες, αλλά οδηγός για ένα ουσιαστικότερο μέλλον.

Το Eviasmile αισθάνεται τιμή που φιλοξενεί φωνές που σέβονται την παράδοση, αναδεικνύουν την πολιτιστική μας ταυτότητα και εμπνέουν τις νέες γενιές να βαδίζουν, όπως ο Ηρακλής, στον δύσβατο αλλά λυτρωτικό δρόμο της Αρετής. Γιατί τελικά, κάθε άθλος ξεκινά με μια ερώτηση: «Τι άνθρωπος θέλεις να γίνεις;»

Ακολουθεί και στα Αγγλικά

Throughout history, there are figures that never fade with time. Figures that, even if born from mythical imagination or ancient philosophical thought, continue to inspire, challenge, and teach. One such figure is Heracles – a hero who didn’t just accomplish twelve labors, but who shaped an entire cultural and ethical worldview across the centuries.

With deep emotion and admiration, Eviasmile today hosts an interview that unfolds Heracles not as a mere myth, but as a multifaceted phenomenon: historical, ethnological, philosophical, artistic, and profoundly human. The artist and researcher Konstantinos Fais, through his visual creations and in-depth study, guides us into the fascinating world of Heracles – from ancient Erytheia to Euboea and the Lichadonisia – proving that this hero is more modern and relevant than ever.

---

1. I came to know you through Mrs. Eva Petropoulou-Lianou, with whom I’ve been collaborating for the past year. Upon discovering your work, I was deeply moved and thought to engage in an interesting conversation about the Path of Heracles. How did your involvement with Heracles begin?

First of all, I must mention that Mrs. Petropoulou-Lianou is a calm yet powerful force in the realm of culture. Despite her cultural and humanitarian actions evolving on a global scale, she chooses to avoid showiness and unnecessary spectacle.

As for Heracles, although I was fascinated by his myth since childhood, my intensive engagement with the hero began about eight years ago, when I decided to delve into highlighting primarily Greek and broader Mediterranean culture through visual art. A thorough study of Greco-Roman literature – essential for understanding Heracles – introduced me to incredible dimensions of the myth that geographically extend beyond Hellenism, even as it developed during the Second Major Greek Colonization of the Archaic period.

The myth’s excellence became strikingly apparent and admittedly captivated me. Heracles not only survived the fall of the Greek world with the rise of the Roman Empire, but became a symbol of strength and bravery, a tool of political symbolism, and an archetype embraced by emperors. Leaders and entire dynasties in the ancient world claimed descent from him – for example, Leonidas of Sparta was considered his 20th descendant, Alexander the Great his 27th, along with Pyrrhus I of Epirus and Fabius Maximus.

From the fall of the Roman Empire through the Byzantine period, the Renaissance, and the Enlightenment, Heracles of Thebes retains his status as a paragon of chivalry, arriving in our times with undiminished prestige…in such a way that all other heroes pale in comparison.

---

2. According to your research, do you believe this hero really existed? What can we learn from his mythology and how can it influence modern life?

First, allow me to congratulate you on your bold and deeply thoughtful question. It’s my belief that this most dazzling chapter of Greek Mythology and of Hellenism as a whole contains a strong historical core.

It may be that the myth was inspired by a prominent Greek figure from the Bronze Age, or a succession of notable individuals whose deeds merged into a unified mythological narrative. The ethnological approach, based on Greek and Roman sources starting with Herodorus of Pontus, suggests that there were at least seven mythical figures named Heracles – and the Roman scholar Varro mentions 43! Roman author Mavrus Servius Honoratus notes that even before the Roman Empire, any man of immense strength was dubbed “Heracles” by the Romans.

Of course, there's also the contrasting theory that the myth is a purely philosophical construct, its interpretation shifting with the times and the author. Regardless, the knowledge and values transmitted through the myth – from archaic and classical antiquity to modern life – constitute undeniable cultural and moral wealth.

The truth is that Heracles’ myth is transformed throughout recorded history: from Homer’s “performer of great deeds,” to the “king of empires from East to West” in Dio Chrysostom, and then to the “benefactor of the people” in John Tzetzes of the 12th century AD. His character evolves fascinatingly.

Consider the myth’s wide reach in the ancient world – from the island of Erytheia west of Tartessos to the Aornis Rock in Asia, from the Hyperboreans to Ethiopia – people everywhere told of his exploits. As for what he teaches us: to purify our soul and follow the path of Virtue requires constant struggle and sacrifice, regardless of origin or status.

Despite his many epic feats, if I were to choose one defining moment of his life, it would be the famous allegory by the sophist Prodicus – the crossroad where Heracles must choose between Virtue and Vice, ultimately choosing Virtue. As Pythagoras also said, it is the difficult tasks that lead to virtue, not the pleasant ones. He called virtue “the law of the gods” and great-heartedness, prudence, and bravery “strong anchors.”

---

3. In exploring the etymology of the name “Heracles,” I found that it means “the glory of Hera.” But according to mythology, he was pursued by the goddess Hera. How do we reconcile this?

First, it’s worth noting that Heracles was also descended from Perseus and Alcaeus, which is why he was initially called Alcaeus or Alcides, after that ancestor. Mythological accounts differ by era, region, and author.

The version you refer to is explained as follows: Hera, to punish Zeus’s infidelity, sent two snakes to kill the infant Heracles. I’m fond of the astronomical detail from Theocritus of Syracuse, who wrote that “on the night the Bear [Ursa Major] tilted westward, two snakes with sparkling eyes, dark venom, and terrible fangs charged at Heracles.” Yet the baby strangled them with ease and, when Amphitryon entered the room in a panic, Heracles joyfully tossed the dead serpents at his foster father’s feet.

Another “earthly” version from Pherecydes of Athens claims it was Amphitryon himself who placed the snakes in the cradle to see which child was his own. When the people of Argos learned what had happened, they gave the boy the name “Heracles” – meaning he earned glory (kleos) because of Hera.

Another version: after Hera drove him mad, causing him to kill his own family, Heracles sought purification at the Oracle of Delphi. There, the Pythia gave him the name Heracles – “he who glorifies Hera” – as a form of spiritual redemption.

If we set aside Hera, there are other theories. Diodorus Siculus says the Heracles of Zeus and Alcmene – “the third and final one, who lived just before the Trojan War” – inherited the name from two earlier figures: the Cretan Idaean Heracles and an Egyptian Heracles. Because he lived a similar life to theirs, it was believed that “through all the ages, there was only one Heracles.” This is part of what we call the “ethnological prism” of Heracles.

Lastly, the philosopher Porphyry wrote in On Statues that Heracles was a name for the Sun, from klasthai pros ton aera – “to move toward the air,” symbolizing the sun’s journey from east to west, which purifies the Earth of evil. Thus, the twelve labors were linked mythologically to the zodiac cycle.

And regarding Hera’s jealousy: ironically, it was her milk that made Heracles immortal and created the Milky Way. This strange twist, as Diodorus puts it, shows how his birth mother abandoned him out of fear, while the source of his fear – his stepmother – unwittingly gave him divine nourishment.

---

4. I’ve volunteered for over nine years supporting people with disabilities. Could you share a bit about your artwork and your collaboration with the Lighthouse for the Blind?

Allow me once again to express my sincere admiration for your work. That collaboration was a unique and truly profound experience for me. It’s a real challenge for a visual artist to create for those with visual impairments, as sight is a primary mode of receiving information.

I had to carefully select the appropriate artistic pieces to fulfill this goal. We raised the bar for knowledge through Art and ancient literature because inclusion is a social imperative without boundaries. The first piece adapted into tactile format through the pioneering PIAF method was a portrait of Heracles.

---

5. Through your artistic perspective, can we find the path of Virtue that Heracles followed?

Regarding my art, I can confidently say that it is an effort to highlight our sacred and ancient heritage through each work – the result not only of long-term research but also of selfless love for our heroic and genealogical lineage.

From our modern elders to the ancients, our legacy is unified, and I believe we must respect it and build our future upon its timeless teachings. That said, distancing myself from narrow ideologies or opportunism, I believe it is up to each person to interpret visual stimuli in ways that serve both personal and collective good.

Greed, excess, and superficial modern lifestyles have caused spiritual atrophy in humanity – what Periander once called a “burdensome inheritance.” As Thucydides said, “Without courage, no art holds power over danger.” Food for thought...

---

6. On your social media, I noticed some of your works have been animated through AI. Can you tell me more about that?

Yes, depending on the context, I was initially hesitant – even skeptical – about artificial intelligence. But I eventually gave in to curiosity and experimented a bit. I must admit, I was impressed with the results.

However, as an artist rooted in classical and Hellenistic styles, I’ll approach this realm with great caution. We “old-school” researchers and artists still say nothing compares to the “smell of paper.” I’m in favor of progress, of course – but with respect for our roots and ethical framework.

---

7. While writing this interview, I thought schools could organize activities to help students learn about Heracles and draw life lessons from him. What do you think of this idea?

It’s an excellent idea – the real question is whether the authorities are willing to implement it with maturity and vision, as the greatest hero deserves. If we continue to treat Greek mythology – and Heracles in particular – merely as bedtime stories, there’s little hope for serious progress.

Heracles is an epic saga that’s been burning bright for 3,000 years. Interpreting his myth requires a multidimensional approach, and to incorporate it into education effectively demands thoughtful planning.

It should begin with simple storytelling at the early stages, then gradually delve into primary sources and the myth’s historical evolution – from Antiquity, the Middle Ages, the Renaissance, the Enlightenment, to the 19th-century comparative theories and 20th-century psychoanalytical and structuralist interpretations.

Higher education institutions should also take this more seriously. As far as I know, that’s not yet happening. For any such attempt to bear fruit, wisdom and care are essential.

---

8. Before we conclude this wonderful discussion, is there a final message you’d like to share with Eviasmile readers?

This truly was a beautiful discussion. I’d like to share a myth related to your island. Beyond Heracles’ connection to the healing springs of Aidipsos, tradition tells us that after he conquered Oechalia and took Iole, the daughter of the city’s king, they went to Euboea – to Cape Cenaeum – where he built an altar to Cenaean Zeus.

To offer a sacrifice, he sent a herald, Lichas, to nearby Trachis to bring him his ceremonial robe. However, Lichas revealed the whole affair to Heracles’ wife, Deianira, who, overcome with jealousy, gave him the tunic soaked with Nessus’ blood.

Heracles wore it to perform the sacrifice, but the poison seeped into his flesh, causing it to rot. In pain and rage, he hurled Lichas into the Euboean Sea. From the fragments of Lichas’ body, the Lichadonisia islands were said to be formed.

The Italian sculptor Antonio Canova immortalized this scene with a technique equal to Hellenistic sculpture over 200 years ago. Today, one can admire this neoclassical masterpiece at the National Gallery of Modern Art in Rome.

On a related note, I’m also intrigued by the Lelantine War of your island, as recorded by Thucydides – one of the defining events of early Greek history.

In conclusion, I’m truly pleased that Eviasmile has shown such genuine interest in Heracles and the glories of our ancestors through this wonderful interview. Euboea’s rich legacy must be preserved and promoted through coordinated effort.

---

This interview is not merely a conversation about Heracles – it is a journey into the essence of Virtue, Courage, Sacrifice, and Faith. Our guest, with grace, depth, and a deep sense of cultural duty, reminds us that the past is not dust on library shelves, but a guide toward a more meaningful future.

Eviasmile is honored to host voices that respect tradition, elevate our cultural identity, and inspire new generations to walk – like Heracles – the difficult but redemptive path of Virtue. Because ultimately, every heroic deed begins with one question: “What kind of person do you want to become?”

---