Πώς πήρε το όνομα του ο Κωλοβρέχτης;

 1960, Κωλοβρέχτης

Ονομάζεται πιο τυπικά Υγρότοπος αλλά και Λιβάδι, ωστόσο η λαϊκή ονομασία Κωλοβρέχτης έχει μεγαλύτερη αξία, καθώς ίσως φανερώνει ότι κάποτε στην περιοχή γινόταν το ομώνυμο είδος ψαρέματος που απαιτεί το τράβηγμα μεγάλων διχτυών από τα ρηχά και ανάγκαζε τους ψαράδες να βραχούν. Απλώνεται σε μια περιοχή χιλίων περίπου στρεμμάτων, μια έκταση που είναι περίπου η μισή από την παλαιότερη φυσική έκταση του υγροτόπου.

Είναι σημαντικό ότι κοντά στον υγρότοπο, στην θέση Βολέρι βρίσκεται μια σημαντική θέση της παλαιολιθικής εποχής. Η περιοχή μαγνήτιζε τους πρώτους ανθρώπους γιατί εδώ επικρατούν οι σκληροί πυριτόλιθοι, ένα από τα πρώτα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή λίθινων εργαλείων. 

Η βλάστηση στην περιοχή αποτελείται κυρίως από αγριοκαλαμιές (Phragmites australis) και βατομουριές από την ηπειρωτική πλευρά και από βούρλα (Carex divisa, Carex extensa, Carex hispida, Juncus bufonius, Juncus maritimus) που εναλλάσσονται με αλόφυτα (Arthrocnemum macrostachyum, Halimione portulacoides, Salsola soda, Sarcocornia fruticosa, Scirpoides holoschoenus) από τη μεριά της θάλασσας. Στους γύρω λόφους αναπτύσσεται τυπική μεσογειακή βλάστηση με σκίνα, αγριελιές, κοκκορεβυθιές, αριές, γαύρους, πικροδάφνες, σπάρτα, θυμάρια, ρίγανες, εφέδρες, ασφάκες, αγριοσπάραγγα, ασφόδελους, λαδανιές και λίγα πεύκα, ενώ σχεδόν παντού αναπτύσσονται αλμυρίκια. Τα πιο σημαντικά φυτά της περιοχής είναι το Alyssum euboeum, το Bupleurum euboeum, το Buglossoides tenuiflora και η Silene squamigera subsp. squamigera. Άλλα ενδιαφέροντα είδη είναι το Leontice leontopetalum subsp. leontopetalum, το Dichoropetalum vittijugum, η Lemna minor, η Aristolochia rotunda subsp. rotunda, ο Carduus nutans subsp. scabrisquamus, ο Echinops graecus, ο Leptoplax emarginata, η Centaurea calcitrapa, το Agrostemma githago subsp. githago, η Minuartia globulosa, η Petrorhagia armerioides, η Silene remotiflora, το κολχικό Colchicum cupanii subsp. cupanii, ο Convolvulus dorycnium, το Medicago doliata, το Ornithogalum atticum, ο κρόκος Crocus laevigatus και η ίριδα Iris tuberosus. Η βλάστηση συμπληρώνεται με είδη όπως, ο Acanthus spinosus, το Allium staticiforme, η Sternbergia lutea, το Crithmum maritimum, ο Anacyclus clavatus, η Atractylis cancellata, η Carlina lanata, η Centaurea solstitialis subsp. solstitialis, ο Geropogon hybridus, το Onopordum illyricum subsp. cardunculus, ο Tragopogon porrifolius subsp. eriospermus, το Tripolium pannonicum subsp. pannonicum, η Anchusa undulata subsp. hybrida, το Echium plantagineum, το Symphytum bulbosum, η Cakile maritima subsp. maritima, η Matthiola tricuspidata, η Silene nocturna, η Spergularia salina, o Astragalus pelecinus, η Drimia maritima, το Lamium bifidum subsp. bifidum, η Prunella laciniata, το Limonium bellidifolium, το Cyclamen graecum subsp. graecum και ο Ranunculus chius. Από τις ορχιδέες εδώ απαντώνται οι Anacamptis pyramidalis, Anacamptis papilionacea, Himantoglossum robertianum, Neotinea tridentata, Orchis italica, Serapias bergonii, Serapias vomeracea, Ophrys lutea, Ophrys aesculapii, Ophrys mammosa και Ophrys tenthredinifera.

Η σημασία του Κωλοβρέχτη για την ορνιθοπανίδα είναι τεράστια. Στην κορυφή των πουλιών που χρησιμοποιούν τον υγρότοπο ως ενδιάμεσο σταθμό στην μετανάστευση τους βρίσκονται οι χαλκόκοτες και οι καλημάνες. Από τα αρπακτικά ξεχωρίζει η περιστασιακή παρουσία του ψαραετού και ακολουθούν είδη, όπως, καλαμόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, γερακίνες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, πετρίτες και μαυροκιρκίνεζα. Από τα νυχτόβια αρπακτικά στην περιοχή ζούνε κουκουβάγιες και γκιώνηδες. Από τα παρυδάτια και υδρόβια είδη εδώ απαντώνται μαυροβουτηχτάρια, κορμοράνοι, μικροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, βαρβάρες, πρασινοκέφαλες πάπιες, ψαλίδες, κιρκίρια, νεροκοτσέλες, φαλαρίδες, νερόκοτες, καλαμοκανάδες, ποταμοσφυριχτές, θαλασσοσφυριχτές, αργυροπούλια, λασποσκαλίδρες, νανοσκαλίδρες, λασπότρυγγες, ακτίτες, κοκκινοσκέληδες, πρασινοσκέληδες, τουρλίδες, μαχητές και μπεκατσίνια. Στις αμμολωρίδες σταθμεύουν μεγάλα κοπάδια από γλάρους και γλαρόνια με είδη όπως, καστανοκέφαλους γλάροι, λεπτόραμφοι γλάροι, μαυροκέφαλοι γλάροι, ασημόγλαροι, νανόγλαροι, χειμωνογλάρονα, νανογλάρονα, ποταμογλάρονα και μαυρογλάρονα. Άλλα είδη της περιοχής είναι τα τρυγόνια, τα γιδοβύζια, οι σταχτάρες, οι τσαλαπετεινοί, οι αλκυόνες, οι κορυδαλλοί, τα σταβλοχελίδονα, τα σπιτοχελίδονα, οι νεροκελάδες, οι κοκκινοκελάδες, οι τρυποφράχτες, οι καρβουνιάρηδες, οι σταχτοπετρόκληδες, οι καστανολαίμηδες, οι μαυρολαίμηδες, οι τσίχλες, οι μαυροσκούφηδες, οι μαυροτσιροβάκοι, οι σχοινοποταμίδες, οι κιστικόλες, οι θαμνοφυλλοσκόποι, οι κοκκινοκεφαλάδες, τα ψαρόνια, τα φανέτα, οι καρδερίνες, οι φλώροι, τα σκαρθάκια, τα καλαμοτσίχλονα και οι τσιφτάδες.

Από τα αμφίβια στην περιοχή ζούνε πρασινόφρυνοι, δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει είδη όπως, ποταμοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, κρασπεδοχελώνες, τυφλίτες, σαμιαμίδια, τρανόσαυρες, σιλιβούτια, αβλέφαρους, λιακόνια, τυφλίνους, έφιους, λαφιάτες, δεντρογαλιές, σαπίτες, νερόφιδα, σαΐτες και σπιτόφιδα. Από τα θηλαστικά στην περιοχή εμφανίζονται αλεπούδες, πετροκούναβα, νυφίτσες, σκαντζόχοιροι και διάφορες νυχτερίδες.

Ο Κωλοβρέχτης αποτελεί ένα τρανταχτό παράδειγμα κακοδιαχείρισης, παρανομιών και εγκατάλειψης που χαρακτηρίζει πολλούς μικρούς υγρότοπους της χώρας μας. Η υποβάθμιση είναι συνεχής και περιλαμβάνει την ρίψη στο ποτάμι βιομηχανικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων, τις φωτιές στους καλαμιώνες για την επέκταση των χωραφιών, τις μικρές χωματερές και τα σκουπίδια και όλα αυτά χωρίς να υπολογίσει κανείς την όχληση από τον βασικό οδικό άξονα της κεντρικής Εύβοιας που περνάει μέσα από τον πυρήνα του οικοσυστήματος. Με όλα αυτά είναι σχεδόν θαύμα που ακόμα ο Κωλοβρέχτης προσελκύει τόσα πολλά είδη της άγριας ζωής. 

 πληροφορίες-naturagraeca 

Νέα Αρτάκη Μνήμες

Γιώργος Κοκοπίπης