Νερό το μέλλον στη κυκλική διαχείριση. Του Ιωάννη Ρουσόδημου

 

Η κλιματική κρίση, η παρατεταμένη ανομβρία , η μείωση των χιονοπτώσεων  και οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες σε νερό, τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση, φέρνουν στην επιφάνεια το διαρκώς οξυνόμενο πρόβλημα της διαχείρισης των υδατικών πόρων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. 

Οι προειδοποιήσεις των ειδικών συγκλίνουν: η χώρα εισέρχεται σε μια περίοδο κρίσιμων αποφάσεων, όπου η επάρκεια νερού δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη, αλλά προϊόν στοχευμένου σχεδιασμού, τεχνολογικής καινοτομίας και, κυρίως, αλλαγής νοοτροπίας.

 Σε αυτό το πλαίσιο, η επαναχρησιμοποίηση του νερού αναδεικνύεται σε βασικό πυλώνα της κυκλικής οικονομίας και σε εργαλείο βιώσιμης προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα.

Η χώρα μας συγκαταλέγεται στις περιοχές με υψηλή υδατική πίεση, αλλά παραμένει πίσω στη συστηματική εφαρμογή έργων επαναχρησιμοποίησης, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ισπανία ή το Ισραήλ, που έχουν κάνει την ανακύκλωση νερού εθνική πολιτική. 

Σήμερα, οι απώλειες στα δίκτυα ύδρευσης ξεπερνούν το 40% σε πολλές ΔΕΥΑ, ενώ η γεωργία απορροφά περίπου το 80% των συνολικών υδατικών πόρων.

 Παράλληλα, η τουριστική κίνηση εκτοξεύει τη ζήτηση νερού σε νησιά και παράκτιες περιοχές, τη στιγμή που οι υδάτινοι πόροι παραμένουν περιορισμένοι. 

Η νέα έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας το λέει ξεκάθαρα: «Ο κόσμος βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο καμπής». 

Η επαναχρησιμοποίηση του νερού δεν είναι περιβαλλοντική πολυτέλεια, αλλά η επόμενη μεγάλη μετάβαση — μια αλλαγή νοοτροπίας που αγγίζει τις υποδομές, τις πόλεις, τη βιομηχανία και την ίδια την καθημερινότητά μας. 

Και αν κάπου η ανάγκη αυτή αποκτά επείγον χαρακτήρα, είναι στη Νότια Ευρώπη και ειδικά στην Ελλάδα.

Η χώρα μας συγκαταλέγεται στις περιοχές με υψηλή υδατική πίεση, αλλά παραμένει πίσω στη συστηματική εφαρμογή έργων επαναχρησιμοποίησης, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ισπανία ή το Ισραήλ, που έχουν κάνει την ανακύκλωση νερού εθνική πολιτική. 

Οι ελληνικές πρωτοβουλίες υπάρχουν πιλοτικά προγράμματα σε πόλεις, δράσεις σε νησιά, έργα σε τουριστικές περιοχές, αλλά δεν συνθέτουν ακόμη ένα συνεκτικό σχέδιο. «Η Ελλάδα έχει τεράστιο αναξιοποίητο δυναμικό να μειώσει το υδατικό της έλλειμμα μέσα από την επαναχρησιμοποίηση», επισημαίνει η έκθεση.

 Και το ερώτημα πλέον δεν είναι αν θα το κάνει, αλλά πόσο γρήγορα.

Όμως για να αποδώσει, χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο. Η έκθεση προτείνει πέντε «μεταβάσεις»: ορθή αποτίμηση της αξίας του καθαρού νερού, στροφή σε εφαρμογές υψηλής προστιθέμενης αξίας, κανονικοποίηση της δημιουργίας «νέου» νερού, μετάβαση από αποσπασματικά έργα σε ολοκληρωμένα προγράμματα μεγάλης κλίμακας και αξιοποίηση της καινοτομίας και των ιδιωτικών κεφαλαίων. 

Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει επενδύσεις σε αστικά κέντρα, βιομηχανικές περιοχές και τουριστικούς προορισμούς, αλλά και ενίσχυση των ΔΕΥΑ με τεχνική και οικονομική υποστήριξη.

Η προειδοποίηση είναι σαφής: η Μεσόγειος δεν θα εξασφαλίσει ανθεκτικότητα χωρίς την κλιμάκωση της επαναχρησιμοποίησης. Στην Ελλάδα, το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη πόρων, αλλά η καθυστέρηση στη μετάβαση. 

Το νερό που σήμερα θεωρούμε «απόβλητο» μπορεί να γίνει ο νέος ενεργός πόρος της κυκλικής μας οικονομίας, ένα σύμβολο μιας χώρας που επιλέγει να ανακυκλώνει, να εξοικονομεί και να προσαρμόζεται. 

Γιατί, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η Παγκόσμια Τράπεζα, «το μέλλον ανήκει σε όσους δίνουν δεύτερη ζωή στο νερό τους».

Του Ι.Ρουσόδημου Agency Manager,  Ασφαλιστικού και Χρημaτοοικονομικού συμβούλου ΝOW-IONIOS Agency Group.